کسانی که به بیماری سلیاک (یک مشکل سیستم خود ایمنی که به جداره و پوشش روده کوچک آسیب وارد می کند) مبتلا هستند به مواد غذایی حاوی گلوتن حساسیت دارند و مصرف این ماده غذایی ممکن است برای آنها عوارض جانبی به دنبال داشته باشد. گلوتن، پروتئینی است که در بسیاری از غلات از جمله گندم، جو و چاودار یافت می شود. در غذاهایی مانند نان، پاستا، پیتزا و غلات رایج است. گلوتن هیچ ماده مغذی ضروری را فراهم نمی کند.
سیستم ایمنی بدن افراد مبتلا به سلیاک پس از مصرف غذایی حاوی گلوتن به آن واکنش نشان می دهد. در نتیجه، بسیاری از پزشکان از این افراد می خواهند که محصولات غذایی بدون گلوتن را در رژیم غذایی خود بگنجانند. اما سوالی که بسیاری از کاربران مطرح می کنند این است که آیا عسل گلوتن دارد؟ عسل فاقد گلوتن چه ویژگی هایی دارد؟ آیا گلوتن برای سلامتی انسان مضر است؟ با این مقاله از هاچ لند همراه باشید تا به تمامی این سوالات پاسخ دهیم.
آیا عسل گلوتن دارد؟
آیا عسل فاقد گلوتن است؟ از نظر تئوری، بله، عسل فاقد گلوتن است. اما منشا عسل و ترکیبات آن نیز مهم است. علاوه بر این، شما باید بدانید که محصول پس از برداشت از کندو چگونه در چه مکانی فرآوری شده است. به طور کلی، عسل طبیعی و خام حاوی گلوتن نیست؛ بنابراین خرید عسل ارگانیک و طبیعی و مصرف این محصول برای کسانی که به گلوتن حساسیت دارند بی خطر است. با این حال، برخی از برندهای عسل ممکن است حاوی مواد افزودنی مانند عصاره مالت جو یا شربت گندم را به عسل اضافه می کنند که حاوی گلوتن بوده و اگر رژیم غذایی فاقد گلوتن دارید مصرف آنها به شما توصیه نمی شود.
هنگام خرید محصولات غذایی و چیزی به ظاهر بی ضرر مانند عسل حتما برچسب مواد غذایی را به دقت بخوانید. عسل علاوه بر موادی که عمداً به آن افزوده شده است ممکن است دارای مقداری گلوتن پنهان یا تصادفی از کارخانه فرآوری باشد؛ مگر اینکه در یک مکان اختصاصی فاقد گلوتن فرآوری و تولید شده باشد. اگر بیماری سلیاک دارید یا به گلوتن بسیار حساس هستید بهتر است عسل فاقد گلوتن دارای برگه گواهی را بخرید.
آیا موم عسل گلوتن دارد؟
موم زنبور عسل و بره موم از جمله محتویات عسل بوده و این مواد نیز مانند خود عسل فاقد گلوتن هستند. موم عسل از اسیدهای چربی چون اسید اولئیک و اسید پالمیتیک تشکیل شده اما بره موم حاوی پروتئین های مختلفی بوده که فاقد گلوتن هستند. در نتیجه، افرادی که به گلوتن حساسیت دارند با خیال راحت می توانند موم عسل را خریداری کرده و مصرف کنند.
آیا گلوتن برای سلامتی شما ضرر دارد؟
اکثر مردم می توانند گلوتن را بدون هیچ مشکلی مصرف کنند. با این حال، برخی افراد قادر به هضم راحت گلوتن نیستند. برای مثال، افراد مبتلا به بیماری سلیاک هستند. سلیاک، بیماری است که باعث می شود روده کوچک به گلوتن بسیار حساس شود. علاوه بر بیماری سلیاک، چندین بیماری دیگر نیز وجود دارد که موجب شود افراد به گلوتن واکنش بدی نشان دهند از جمله سندرم روده تحریک پذیر و عدم تحمل گلوتن. افرادی که به گلوتن آلرژی دارند اغلب پس از خوردن غذاهای حاوی گلوتن دچار نفخ، درد شکم، گاز یا اسهال می شوند؛ البته ما در مطلبی جداگانه به خواص عسل برای روده تحریک پذیر پرداخته ایم که اگر علاقه داشتید آن را مطالعه کنید.
چه مواد غذایی حاوی گلوتن هستند؟
بسیاری از مردم تصور می کنند که گلوتن فقط در غلات وجود دارد اما چندین غذا، نوشیدنی و مواد تشکیل دهنده دیگر (حتی مکمل ها) ممکن است حاوی آن باشند.
غلات حاوی گلوتن
- گندم
- چاودار
- جو
- چاودم، ترکیبی از گندم و چاودار
- سیتان یا گلوتن گندم که اغلب به جای گوشت استفاده می شود.
- انواع و مشتقات گندم مانند اسپلت، دوروم، کوسکوس، سمولینا، فارینا، فارو، کاموت، اینکورن، توت گندم، بلغور، سبوس گندم، نشاسته گندم، جوانه گندم، سنجد و آرد گراهام.
غذاهایی که معمولا حاوی گلوتن هستند
- نان از جمله نان شیرینی، نان تخت و پیتا
- پاستا و تعدادی رشته فرنگی دیگر
- کیک، کراکر و بیسکویت
- پای و شیرینی
- غلات صبحانه
- پودر سوخاری و روکش مرغ
- نان کروتون
- بسیاری از مواد غذایی جایگزین گوشت
- مالت ها مانند عصاره مالت، شربت، طعم دهنده یا سرکه
- مخمر آبجو
غذایی که ممکن است حاوی گلوتن باشد
- سیب زمینی سرخ کرده
- سس
- سس های سالاد، مارینادها و سرکه ها
- سوپ ها
- گوشت های فرآوری شده
- سس سویا
- چیپس سیب زمینی یا ترتیلا
- بارها و تنقلات مشابه
- غلات و گرانولا
- نوشیدنی های الکلی
نوشیدنی های الکلی که معمولا حاوی گلوتن هستند عبارتند از:
- اکثر آبجوها از جمله آبجوهای سیاه، آبجوی لاگر و IPA
- نوشیدنی های مالت
- شراب های دسر
- هارد سلتزر و سایر کوکتل های کنسرو شده
با این حال، انواع نوشیدنی های فاقد گلوتن نیز وجود دارد. همچنین، بیشتر نوشیدنی های الکلی مقطر بدون گلوتن هستند.
اقلام غیر خوراکی
توجه به این نکته ضروری است که محصولات زیر می توانند حاوی گلوتن نیز باشند:
- داروها، ویتامین ها و مکمل های گیاهی
- رژ لب و بالم لب که انسان به راحتی می تواند آنها را بخورد.
- خمیر بازی
- آلودگی محیط زیست
برخی از غذاهای بدون گلوتن در حین آماده سازی یا فرآوری به گلوتن آلوده می شوند که مصرف آنها برای افراد مبتلا به بیماری سلیاک ضرر دارد. ابزارها و مناطق حاوی آلودگی عبارتند از:
- تخته های برش آشپزخانه، توستر و ظروف
- ظرف غذای مشترک که کره، سس مایونز یا کره بادام زمینی را در آنها قرار می دهید.
- پیتزا فروشی ها
- هر جایی که غذاها سرخ شده باشند.
- نانوایی ها
- کارخانه های تولید جو دوسر
مواد غذایی فاقد گلوتن
حذف گلوتن از رژیم غذایی ممکن است کاری سخت و دشوار به نظر برسد. اما خوشبختانه غذاهای سالم و خوشمزه بسیاری وجود دارند که به طور طبیعی فاقد گلوتن هستند. مقرون به صرفه ترین و سالم ترین راه برای پیروی از رژیم غذایی فاقد گلوتن، گنجاندن این گروه های غذایی طبیعی فاقد گلوتن در برنامه غذایی است. این مواد غذایی عبارتند از:
- میوه ها
- سبزیجات
- گوشت و مرغ
- ماهی و غذای دریایی
- لبنیات
- لوبیا، حبوبات و آجیل
علف گندم و علف جو خالص بدون گلوتن هستند، اما گلوتن در دانه ها وجود دارد. اگر آنها به درستی برداشت یا فرآوری نشوند، خطر آلودگی به گلوتن وجود دارد. بسیاری از مواد غذایی که معمولاً حاوی گلوتن هستند جایگزین های فاقد گلوتن دارند که به طور گسترده در اکثر فروشگاه های مواد غذایی در دسترس بوده و پیروی از رژیم غذایی بدون گلوتن را بسیار راحت می کنند. با این حال، به خاطر داشته باشید که غذاهای تازه و کمتر فرآوری شده، بخش مهمی از یک رژیم غذایی سالم فاقد گلوتن هستند. در نهایت، توصیه می شود که رژیم غذایی خود را بر اساس میوه ها، سبزیجات، گوشت ها و سایر گروه های غذایی سالم ذکر شده در بالا قرار دهید.
چگونه متوجه شویم که به گلوتن حساسیت داریم؟
اگر فکر می کنید که به گلوتن آلرژی دارید بهترین کاری که می توانید انجام دهید این است که علائم خود را با پزشک در میان بگذارید. پزشک شما ممکن است توصیه کند که یک رژیم غذایی حذفی را امتحان کنید تا بتوانید غذاهایی که باعث مشکلات گوارشی شما می شوند را شناسایی کنید. همچنین در برخی مواقع پزشک از شما می خواهد که آزمایشی انجام دهید تا ببیند آیا به بیماری سلیاک مبتلا هستید یا خیر. در حال حاضر، فقط آزمایش بیماری سلیاک امکان پذیر است (نه عدم تحمل گلوتن).
گلوتن در بعضی غذاها وجود دارد اما چیزی نیست که بدن شما به آن نیاز داشته باشد. اگر می خواهید گلوتن را برای چند هفته کنار بگذارید تا ببینید که آیا گلوتن باعث بروز برخی علائم شده است یا نه می توانید بدون هیچ خطری این کار را انجام دهید. با این حال، اگر احساس می کنید که به بیماری سلیاک دچار هستید قبل از انجام آزمایش باید مدتی غذاهای حاوی گلوتن مصرف کنید. همچنین استفاده از رژیم های غذایی حذفی بدون راهنمایی پزشک توصیه نمی شود. بنابراین حتما با پزشک خود صحبت کنید. تا آن زمان می توانید از مصرف عسل فاقد گلوتن لذت ببرید.
بیماری سلیاک چیست و چه عوارضی دارد؟
سلیاک بیماری است که در آن سیستم ایمنی بدن هنگام خوردن گلوتن به بافت های خود حمله می کند. این بیماری به روده شما (روده باریک) آسیب می رساند، بنابراین بدن شما نمی تواند مواد مغذی را به درستی دریافت و هضم کند. بیماری سلیاک می تواند علائم مختلفی از جمله اسهال، درد شکم و نفخ ایجاد کند.
ژن های شما، همراه با خوردن غذاهای حاوی گلوتن و سایر عوامل می توانند به ایجاد بیماری سلیاک کمک کنند. با این حال، علت دقیق آن مشخص نیست. شیوه های تغذیه نوزاد، عفونت های گوارشی و باکتری های روده ممکن است در این امر نقش داشته باشند اما این مسائل هنوز اثبات نشده اند. از عوارض بیماری سلیاک می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خستگی
- کاهش وزن
- یبوست
- اسهال
- نفخ
- درد شکم
- کم خونی
- حالت تهوع
- افسردگی
- مدفوع چرب
- سردرد
- درماتیت هرپتی فرمیس
- تغییر رنگ دندان ها
- ناباروری
- زخم دهان
- به تاخیر افتادن بلوغ
- بثورات پوستی
- عدم تحمل لاکتوز
- نوروپاتی محیطی
- عدم رشد
- سوء هاضمه
- بیقراری
نحوه انتخاب عسل بدون گلوتن
برای انتخاب عسل فاقد گلوتن برخی نکات مهم را باید در نظر بگیرید. بهترین روش ها برای انتخاب یک عسل فاقد گلوتن عبارتند از:
لیست مواد تشکیل دهنده را بررسی کنید
همیشه فهرست مواد غذایی و محتویات محصول را بررسی کنید. آیا مواد افزودنی وجود دارد که شما آنها را نمی شناسید؟ اگر بله، بهتر است درباره آن تحقیق کنید تا از نبود گلوتن در مواد تشکیل دهنده محصول مطمئن شوید.
کشور مبدا و تامین کننده را بررسی کنید
شما باید بتوانید منشا عسل را ردیابی کرده و بفهمید که عسل از کجا برداشت و در چه جایی بسته بندی شده است. شما همیشه می توانید با شرکت تولیدکننده محصول تماس بگیرید و سوالات خود را مطرح کنید تا مطمئن شوید که عسل فاقد گلوتن است یا خیر که ما در هاچ لند همیشه پاسخگوی سوالات شما خواهیم بود.
قوام عسل را بررسی کنید
تشخیص عسل فیلتر شده و فرآوری شده نسبتا آسان است. اگر عسل ظاهری شبیه شربت داشته باشد احتمالاً فرآوری شده است. عسل فاقد گلوتن و طبیعی به طور کلی غلیظ تر است و خیلی روان نیست.
به شفافیت عسل نگاه کنید
عسل چقدر شفاف است؟ عسل را می توان چندین بار فیلتر کرد تا ناخالصی های آن از بین برود. هنگام فیلتر کردن برخی از مواد مفید و خواص آن از دست می رود. فیلتر کردن عسل آن را به یک محصول تجاری تبدیل می کند اما عسل طبیعی و فیلتر نشده کاملا مات است. اگر عسل ظاهری بسیار شفاف داشته باشد بدین معنا است که فیلتر و فرآوری شده است.
برچسب روی محصول را بخوانید
بهترین راه برای انتخاب عسل فاقد گلوتن خواندن برچسب روی محصول است. به گفته سازمان غذا و داروی آمریکا، هر ماده غذایی که حاوی برچسب فاقد گلوتن باشد باید مقدار گلوتن آن کمتر از 20 قسمت در میلیون (ppm) باشد. از آنجایی که این مقدار، پایین ترین سطح گلوتن است برای اکثر افرادی که از رژیم غذایی فاقد گلوتن پیروی می کنند خطری ندارد. با این حال، هیچ اجباری برای برچسب زدن محصول فاقد گلوتن وجود ندارد. بنابراین، برخی عسل ها ممکن است فاقد گلوتن بوده اما برچسب نداشته باشند.
سخن آخر
گلوتن نوع خاصی از پروتئین است که در انواع خاصی از غلات مانند گندم و چاودار یافت می شود. عسل طبیعی و خام فاقد گلوتن است اما نبود گلوتن در انواع عسل ها به منبع و نحوه تولید آن نیز بستگی دارد. موم عسل نیز همانند عسل بدون گلوتن است. اگرچه گلوتن برای بیشتر افراد هیچ خطری ندارد اما پرهیز از محصولات حاوی گلوتن برای افرادی که به بیماری سلیاک مبتلا هستند یا به گلوتن حساس هستند بسیار مهم است. آنها باید به دقت ترکیبات هر ماده غذایی را که خریداری می کنند بررسی کنند از جمله محصولات به ظاهر ساده مانند عسل. در بیماری سلیاک، سیستم ایمنی بدن به بافت های خود حمله کرده و به روده کوچک آسیب میزند که در اثر آن، عوارضی چون نفخ، یبوست، کاهش وزن و غیره رخ داده و هضم برخی مواد غذایی برای فرد دشوار می شود. بنابراین، اگر به گلوتن حساسیت دارید بهتر است هنگام خرید عسل فاقد گلوتن برچسب روی محصول و مواد تشکیل دهنده آن را بخوانید تا از فاقد گلوتن بودن آن اطمینان یابید.
سوالات متداول
آیا عسل حاوی گلوتن است؟
عسل طبیعی و خام فاقد گلوتن است اما این نکته را باید در نظر گرفت که حتی عسل طبیعی ممکن است در تماس با محصولات و مواد دیگر به گلوتن آلوده شود. در نتیجه، اطلاع از منبع و مکان تهیه و تولید محصول نیز اهمیت دارد.
آیا افراد مبتلا به بیماری سلیاک می توانند عسل طبیعی و خام مصرف کنند؟
بله، تا زمانی که عسل پس از برداشت به گلوتن آلوده نشده باشد مصرف آن برای افراد سلیاک خطری ندارد.
بهترین راه برای انتخاب عسل فاقد گلوتن چیست؟
خواندن برچسب روی محصول، بررسی مواد تشکیل دهنده آن و میزان شفافیت عسل راه هایی برای تشخیص عسل فاقد گلوتن است.