بره موم یکی از محصولاتی است که زنبورهای عسل تولید کرده و از زمان های بسیار قدیم تا کنون مورد توجه و استفاده مردم قرار گرفته است. این محصول به دلیل خواص ضد عفونی کننده، آنتی بیوتیکی، ضد باکتریایی، ضد قارچی و حتی ضد ویروسی و به دلیل تحقیقات گسترده ای که روس ها انجام داده اند، اغلب پنی سیلین روسی نامیده می شود. تحقیقات پزشکی در کشورهای اسکاندیناوی، لهستان و رومانی نیز با نتایج شگفت انگیزی انجام شده است. نتایج آزمایش روی بسیاری از بیماری ‌ها از جمله سرطان، عفونت مجاری ادراری، تورم گلو، نقرس، زخم‌های باز، احتقان سینوسی، سرماخوردگی، آنفولانزا، برونشیت، گاستریت، بیماری‌های سینه موفقیت آمیز بوده و نقش مهم این ماده در درمان و رفع بسیاری از بیماری ها را نشان می دهد. از همین رو، در مطلب امروز قصد داریم به معرفی این محصول، خواص آن، نحوه و میزان مصرف و قیمت خرید بره موم بپردازیم.

تاریخچه بره موم

از زمان های قدیم، حداقل تا 300 سال قبل از میلاد، پروپولیس به طور گسترده توسط انسان ها، به ویژه در طب سنتی مورد استفاده قرار گرفته است. مصریان باستان، یکی از تمدن های باستانی اولیه زنبورداری، از زنبورها آموختند و با خرید بره موم از آن در فرآیند مومیایی کردن خود استفاده می کردند. یهودیان باستان «تزوری» (کلمه عبری بره موم) را یک دارو می دانستند. مومیایی کتاب مقدس گیلیاد با استفاده از این ماده انجام شده است. اینکاها از آن به عنوان یک تب بر استفاده می کردند. پزشکان یونانی و رومی از آن به عنوان ضدعفونی کننده دهان استفاده می کردند. همچنین، این ماده به عنوان یک محصول ضد عفونی کننده و التیام بخش برای درمان موضعی بریدگی ها، زخم ها و سوختگی ها تجویز می شد.

پروپولیس به عنوان یک داروی رسمی در داروخانه های لندن در قرن هفدهم معرفی شده و به دلیل خاصیت ضد باکتریایی خود بین قرن 17 تا 20 در اروپا رایج شد و در طول جنگ جهانی دوم نیز برای درمان زخم ها به کار رفت.

بره موم چیست؟

بره موم ماده صمغی است که توسط زنبورها از جوانه های برگ و پوست درختان (به ویژه درختان صنوبر و مخروطیان) جمع آوری می شود. زنبورها از آن همراه با موم عسل طبیعی برای ساختن کندو استفاده می کنند.

زنبورهای عسل با پردازش مواد رزینی جمع آوری شده از جوانه ها و ساقه گیاهان، بره موم تولید می کنند. زنبورها از آن برای ترمیم ترک های کندو نیز استفاده کرده تا از کندو در برابر میکروارگانیسم ها و عوامل خارجی محافظت کنند. زنبورها در هنگام تولید آن بیشتر از رزین درختان صنوبر و کاج استفاده می کنند. پروپولیس حاوی 45 درصد رزین، 30 درصد موم، ترکیبات فنلی و 5 درصد مواد معدنی و ویتامین است.

این محصول خاصیت آنتی بیوتیکی داشته و باعث می شود که از ورود ویروس ها، باکتری ها و دیگر موجودات زنده به کندو جلوگیری کند. به نظر می رسد در طی فرایند تولید و عرضه تجاری خواص آنتی بیوتیکی آن حفظ می شود. علاوه بر این، بر اساس مطالعات آزمایشگاهی و حیوانی، پروپولیس خواص آنتی اکسیدانی، ضد التهابی و ضد سرطانی داشته و از کبد محافظت می کند.

با خرید بره موم می توان از پروتئین، اسیدهای آمینه، ویتامین ها، مواد معدنی و مواد مغذی گیاهی مانند فلاونوئیدها بهره برد. به همین دلیل، برخی از افراد از آن به عنوان یک مکمل تغذیه ای عمومی استفاده می کنند. اگرچه برای تامین مقادیر قابل توجهی از این ماده مغذی باید مقدار زیادی از آن را خریداری و مصرف کنید.

مشخصات بره موم

این ماده ماهیتی چرب، سفت اما شکننده داشته و با حرارت دادن، نرم، انعطاف پذیر، صمغی و بسیار چسبنده می شود. این ماده بوی معطر و مطبوعی دارد. این ماده حاوی ترکیب پیچیده ای از عناصر شیمیایی است که بر اساس منبع آن متفاوت بوده و رنگ آن از قهوه ای طلایی تا قهوه ای مایل به سبز تا قهوه ای مایل به قرمز تا قهوه ای مایل به سیاه متغیر است. در برخی موارد، حتی بره موم شفاف نیز یافت می شود.

تحلیل گسترده تقریباً 55 درصد ترکیبات رزینی و بلسان، 30 درصد موم زنبور عسل، 10 درصد روغن های اتری و معطر و 5 درصد گرده زنبور عسل همراه با فلاونول ها، سینامیک اسید، سینامیل الکل، وانیلین، کافئیک اسید، تتوکریزین، ایزالپینین، پینوسه، کریزین، گالانژین و اسید فرولیک را نشان می دهد. در مجموع، 130 ماده شیمیایی مختلف در این نوع ماده شناسایی شده است. البته همه محصولات حاوی تمامی این ترکیبات نیستند.

خواص بره موم

• این محصول به دلیل خاصیت ضد قارچی در درمان بیماری های قارچی پوست و به دلیل خاصیت ضد ویروسی در درمان بیماری های تبخال مانند پوست می تواند موثر باشد. علاوه بر این، اثر مثبتی روی درمان بیماری های لثه دارد که در مطلب بره موم چیست به صورت مفصل به این موضوع پرداخته ایم.
• سرطان باعث تکثیر غیر معمول و غیر قابل کنترل سلولی می شود. با خرید بره موم می توان از خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی بهره برده و از این اتفاق پیشگیری نمود. برخی مواد موجود در این ماده به نام پلی فنول خاصیت ضد توموری داشته و با جلوگیری از تکثیر غیر عادی سلول ها و مسدود کردن مسیرهایی که به سلول‌ های سرطانی اجازه انتقال سیگنال ‌ها به یکدیگر را می دهند از ایجاد تومور جلوگیری می کنند.
• اثرات سیتوتوکسیک پروپولیس بر میکروارگانیسم ها به اثبات رسیده است. مطالعات تجربی و بالینی نیز اثرات درمانی آن بر بیماری های میکروبی و زخم های لب، دهان، گلو و زخم معده را نشان می دهد. با استفاده از این ویژگی، هنگامی که از آن به همراه آنتی بیوتیک ها استفاده کنید خطر عفونت و نیاز به آنتی بیوتیک کاهش می یابد.
• این ماده با جلوگیری از تغییر ساختار سلول با خنثی کردن رادیکال های آزاد اکسیژن و با خاصیت آنتی اکسیدانی خود از آسیب های سلولی ناشی از اکسیداسیون جلوگیری کرده و مانع از تشکیل تومور می شود اثرات آن بر سیستم قلبی عروقی و سلامت چشم نیز به همین ویژگی نسبت داده می شود.
• پروپولیس با خواص ضد میکروبی، ضد التهابی و آنتی اکسیدانی خود از سیستم ایمنی محافظت می کند. عصاره این ماده سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند. به همین دلیل خرید بره موم و استفاده از آن برای محافظت از بدن در برابر سرماخوردگی و کاهش مدت آن مفید است.
• خواص ضد میکروبی پروپولیس نیز از بدن در برابر عفونت های انگلی دستگاه گوارش محافظت می کند. با این حال، هنوز آزمایشات زیادی باید برای تایید این خاصیت انجام گیرد؛ بنابراین نباید به تنهایی و بدون مشورت با پزشک استفاده شود.

کاربردهای بره موم

یکی از دلایل خرید بره موم، استفاده از آن به صورت موضعی و تهیه پمادها و کرم ها از آن برای تبخال تناسلی، التهاب دهانه رحم و آرتریت روماتوئید است.

یکی از دلایلی که بسیاری از صنایع و شرکت ها برای خرید بره موم اصل اقدام می کنند کاربرد آن در تولید بسیاری از محصولات آرایشی و بهداشتی موجود تجاری مانند کرم های صورت، پمادها، لوسیون ها و محلول ها، کرم های پوست، شوینده های صورت، شامپوها و خمیردندان است. علاوه بر این، پروپولیس به ‌عنوان مواد تشکیل دهنده لاک‌ ها، محصولات موم خودرو و در ساخت ویولن برای بهبود ظاهر چوب آن به کار می رود.

دهان شویه حاوی این ماده برای بهبود زخم های جراحی در دهان موثر است. در مطالعات آزمایشگاهی خاصیت چشمگیر آن در برابر باکتری ها و مخمرهای مرتبط با حفره های دندانی، التهاب لثه و بیماری پریودنتال اثبات شد. اما یک مطالعه انسانی نشان داد که این محصول در مهار تشکیل پلاک دندانی بهتر از دارونما نیست. این احتمال وجود دارد که با بهبود فناوری ها، دانش علمی و روش های تحقیق، کاربردهای دیگری برای این محصول پیدا شود.

اشکال مختلف بره موم

هنگام خرید بره موم دقت کنید که این محصول اشکال مختلفی داشته و شکل آن تحت تاثیر عوامل مختلفی مانند محیطی که در آن تولید شده و روش استخراج متفاوت خواهد بود. این ماده به صورت اشکال مختلفی تولید شده تا هرکسی بتواند آن را تهیه کرده و به روشی که دوست دارد مصرف کند. اشکال رایج آن عبارتند از:

شکل جامد: از تکه های کوچک یا جامد تشکیل شده است که یک شکل نیستند و بسته به میزان انسجام، بافت آنها چسبناک یا جامد خواهد بود.

شکل چسبنده: در صورت خرید بره موم اصل به این شکل، محصول به صورت قطرات کوچک یا یک لایه نازک چسبنده بوده و اغلب در سطوح داخل کندو جمع می شود.

شکل پودری: پس از خشک شدن، این ماده به صورت پودر ریز در آمده و به راحتی می توان از آن در تهیه فرآورده های دارویی یا درمانی استفاده کرد.

شکل مایع: گاهی اوقات پروپولیس به صورت مایع در می آید که احتمالا به دلیل نگهداری آن در مایع نگهدارنده یا پردازش آن در دمای معین است.

اشکال فرآوری شده: هنگام خرید بره موم می توانید اشکال فرآوری شده مانند کپسول یا قرص را انتخاب کرده تا به راحتی بتوان آن را مصرف کنید.

موارد ذکر شده برخی از اشکال رایج بره موم هستند و شکل آنها بسته به روش های استخراج آن می تواند تغییر کند.

نحوه تشخیص بره موم اصل

هنگام خرید بره موم از روش‌ های مختلفی می ‌توان برای تایید اصالت محصول و اطمینان از دریافت بهترین نوع آن استفاده کرد. این روش ها عبارتند از:

• هنگام خرید بره موم اصل دقت کنید که جنس اصل آن اغلب به رنگ تیره بوده و ممکن است قهوه ای یا حتی سیاه باشد و بسته به شرایطش ظاهری چسبناک یا جامد دارد. از خرید بره موم که خیلی مایع یا خیلی شفاف به نظر می رسد باید اجتناب کرد؛ زیرا معمولاً به آنها افزودنی اضافه شده یا آن را با موادی دیگر رقیق کرده اند.
• بره موم اصل معمولاً عطری متمایز و قوی دارد.
• طعم و مزه آن ممکن است تلخ یا شیرین (ملایم) باشد و برای تایید این موضوع می توانید آن را امتحان کنید.
• شما می توانید یک تکه کوچک از آن را در آب گرم قرار دهید. اگر محصول اصل باشد به صورت تکه های کوچک درآمده و به راحتی حل نمی شود؛ در حالی که پروپولیس تقلبی یا رقیق شده ممکن است به سرعت حل شود.
• برش دادن: پروپولیس اصل به شکل گلوله هایی چسبناک بوده و بافت نرمی دارد. یکی از راه های تشخیص اصل بودن پروپولیس این است که آن را برش دهید. اگر بافت داخل و خارج آن یکسان است. همچنین، ناخالصی و رگه های تیره نباید در بافت وجود داشته باشد چون وجود حشرات و ناخالصی های گیاه را در آن نشان می دهد.

در نتیجه، خرید بره موم اصل از منابع معتبر و تایید شده و اطمینان از کیفیت آن ضرورت داردو مطمئن شوید که محصول از منابع طبیعی تهیه شده و فاقد مواد افزودنی و شیمیایی است.

نحوه استفاده از بره موم

برای بهره مندی از مزایای سلامتی می توان به روش های مختلفی از آن استفاده کرد.  چند روش رایج برای استفاده از بره موم عبارتند از:

• شما می توانید هر روز تکه های کوچک آن را به تنهایی هنگام صبح به صورت ناشتا یا در هر زمان دیگری از روز میل کنید.
• شما می ‌توانید تکه‌ های کوچکی از این محصول را با آب میوه، چای یا قهوه مخلوط کنید تا طعم آنها را بهبود ببخشید و از خواص آن بهره مند شوید.
• شما می توانید کپسول های طبیعی این محصول را از داروخانه ها یا فروشگاه های بهداشتی خریداری کنید و به عنوان مکمل غذایی روزانه مصرف کنید.
• یک تکه کوچک از بره موم را می توان با روغن نارگیل یا روغن زیتون مخلوط کرد و روی پوست مالید و از خواص آن برای پوست لذت برد.
• پودر بره موم را می توان با سایر مواد طبیعی مانند عسل و روغن های گیاهی برای تهیه محصولات مراقبت از پوست مانند کرم ها مخلوط کرد.

همیشه به یاد داشته باشید که قبل از استفاده مداوم بره موم با پزشک خود صحبت کنید، به خصوص اگر از بیماری های خاصی رنج می برید یا از داروهای دیگری استفاده می کنید.

عوارض بره موم

برای افراد مبتلا به آلرژی و آسم خطرناک است. قبل از خرید بره موم و مصرف آن حتما باید با پزشک مشورت کنید. افرادی که مشکل انعقاد خون دارند یا سیستم ایمنی آنها دچار مشکل شده است و افرادی که تحت پیوند عضو قرار گرفته اند تنها باید با اجازه پزشک از آن استفاده کنند.

درست مانند سایر محصولات زنبور عسل (به عنوان مثال، گرده گل و ژل رویال) در صورت استفاده از این محصول، واکنش های آلرژیک ممکن است رخ دهد. واکنش های آلرژیک احتمالی می تواند از بسیار خفیف (مانند ناراحتی خفیف دستگاه گوارش) تا واکنش های شدیدتر از جمله آسم، آنافیلاکسی (شوک) و حتی مرگ (در افرادی که به شدت به محصولات زنبور عسل حساسیت دارند) متغیر باشد. بنابراین در مصرف آن باید احتیاط کنید.

اگر به گرده زنبور عسل، عسل یا درختان مخروطی و صنوبر حساسیت دارید از خرید بره موم و مصرف آن خودداری کنید. کسانی که در معرض خطر خونریزی هستند نباید از این محصول استفاده کنند.

از آنجایی که اثرات پروپولیس در دوران بارداری و شیردهی به اندازه کافی مورد ارزیابی قرار نگرفته است در این زمان ها نباید از آن استفاده کرد (غیر از شرایطی آن هم با اجازه پزشک متخصص).

شما می توانید بره موم را به عنوان یک مکمل خوراکی، کرمی که روی پوست می زنید و دهانشویه ای برای سلامت دهان خود پیدا کنید.

بهتر است قبل از خرید بره موم با یک پزشک مشورت کنید. پزشک می تواند تایید کند که آیا این محصول برای سلامتی شما بی خطر است یا خیر. همچنین، او می تواند درباره نحوه استفاده از این محصول، شما را راهنمایی کند. پزشک ممکن است انجام تست پچ را برای اطمینان از عدم حساسیت شما به این ماده پیشنهاد کند.

مصرف دوز 70 میلی گرمی روزانه پروپولیس خوراکی برای انسان بی خطر است. بزرگسالان نیز عمدتاً پروپولیس را در دوزهای 400 تا 500 میلی گرم در روز تا 13 ماه مصرف می کنند.

خرید بره موم

شما می توانید قرص ها و کپسول های خوراکی بره موم، پودر و قرص های پاستیل را از فروشگاه ها و داروخانه های معتبر خریداری کنید. همچنین می‌توانید پمادها، کرم ‌ها یا لوسیون ‌های مناسب و حاوی پروپولیس برای مراقبت از پوست را بخرید. بیشتر این محصولات به صورت آنلاین یا در فروشگاه های مواد غذایی یافت می شوند.

قیمت بره موم

قیمت بره موم بسته به وزن، کیفیت تولید و برند آن متفاوت بوده ولی به طور میانگین قیمت هر 100 گرم این محصول از 200 هزار تا 500 هزار تومان است. قیمت بره موم کیلویی​ نیز به طور میانگین بین 2 میلیون تا 3 میلیون تومان است.

قیمت کپسول بره موم نیز تا حدی به برند و کیفیت آن بستگی داشته و در داروخانه بین 250 تا 700 هزار تومان عرضه می شود. البته با خرید قرص بره موم نیز می توانید از مزایای این ماده شگفت انگیز بهره مند شوید.

سخن آخر

همانطور که مشاهده کردید از زمان های قدیم تا کنون از پروپولیس به دلیل خواص و کاربردهایی که دارد استفاده شده است. این ماده برای التیام زخم، پیشگیری از سرطان، درمان بیماری های لثه و عفونت های قارچی و … مفید است. علاوه بر این، از این محصول در صنایعی چون آرایشی بهداشتی، دارویی، تولید دهانشویه و بسیاری محصولات استفاده می شود. در صورت خرید این محصول می توانید از آن به شکل های مختلفی استفاده کنید. این ماده بسیار مفید در اشکال مختلفی چون قرص، کپسول، پودر عرضه شده تا مصرف کنندگان راحت تر از آن استفاده کنند.

هنگام خرید بره موم اصل دقت کنید که قیمت آن بسیار پایین یا بالا نباشد. در نهایت، افرادی که به پروپولیس حساسیت دارند یا به بیماری های خاصی مبتلا هستند بهتر است از مصرف آن اجتناب کرده یا فقط تنها با اجازه پزشک از آن استفاده کنند.