درمان آلزایمر با نیش و زهر زنبور عسل

در ایران بیش از 1 میلیون نفر به بیماری آلزایمر مبتلا هستند. این آمار بدون در نظر گرفتن افرادی است که هنوز شناسایی نشده اند. در کشور ما، هر 7 دقیقه 1 نفر به آلزایمر دچار می شود. آمارها تا سال 2020 نشان می دهد که حدود 50 میلیون نفر در جهان با بیماری آلزایمر دست و پنجه نرم می کنند.

اگرچه درمان قطعی برای آلزایمر وجود ندارد اما روش های مختلفی برای کنترل علائم به کار می رود. یکی از این روش ها، درمان آلزایمر با نیش زنبور عسل است. در حال حاضر، تحقیقات درباره خواص نیش زنبور عسل نشان می دهد که زهر زنبور عسل در کنترل علائم و درمان آلزایمر نقش موثری دارد. از همین رو، در ادامه این مقاله از هاچ لند قرار است با هم به بررسی این موضوع پرداخته و تحقیقات علمی درباره تاثیر نیش زنبور عسل بر روی درمان آلزایمر را مرور کنیم.

آلزایمر چیست؟

آلزایمر یک اختلال مغزی است که توانایی فرد را برای انجام فعالیت های روزانه به طور جدی مختل کرده و معمولاً بعد از 60 سالگی شروع می شود. این بیماری شایع ترین شکل زوال عقل در میان افراد مسن شناخته می شود. اگر یکی از اعضای خانواده به این بیماری دچار شده باشد خطر ابتلا به این بیماری بیشتر است.

این بیماری به آرامی، بخش هایی از مغز که تفکر، حافظه و زبان را کنترل می کنند درگیر می کند. افراد ممکن است به راحتی نام افرادی که می شناسند را فراموش کنند. (اختلال شناختی خفیف، باعث مشکلات حافظه بیشتر از حد معمول برای افراد هم سن می شود. همه افراد دارای اختلال شناختی خفیف به بیماری آلزایمر مبتلا نمی شوند.)

با گذشت زمان، علائم بدتر شده و افراد ممکن است حتی اعضای خانواده را نشناسند یا اختلال در صحبت کردن، خواندن یا نوشتن روبرو شوند. این افراد به خاطر نمی آورند که چگونه باید دندان های خود را مسواک بزنند یا موهای خود را شانه کنند. علاوه بر این ممکن است کمی مضطرب یا پرخاشگر شوند. در نهایت، آنها نیاز به مراقبت شبانه روزی دارند که در نهایت این موضوع فشار زیادی به اعضای خانواده وارد می کند.

هیچ روش درمانی قطعی تا به امروز نتوانسته این بیماری را درمان یا متوقف کند. با این حال، برخی از داروها ممکن است به جلوگیری از بدتر شدن علائم کمک کرده یا حتی وضعیت کلی سلامتی بدن را بهبود بخشند. در این میان، روش درمان آلزایمر با زهر زنبور عسل بسیار با توجه به آزمایشات محدود، امیدوار کننده بوده است.

تاثیر زهر زنبور عسل در درمان بیماری آلزایمر

زهر زنبور عسل یک داروی سنتی است که برای درمان سیستم عصبی، سیستم اسکلتی عضلانی و بیماری های خود ایمنی استفاده می شود. بر اساس نتایج یک مطالعه درباره درمان آلزایمر با زهر زنبور عسل، این ماده و یکی از اجزای آن به نام فسفولیپاز A2 می تواند با سرکوب التهاب عصبی از مغز محافظت کرده و برای درمان بیماری آلزایمر به کار رود.

علاوه بر این، دانشمندان طی تحقیقات خود ماده ای در زهر زنبور عسل یافته اند که نقش موثری در درمان آلزایمر دارد.

مطالعات موردی درباره تاثیر نیش زنبور عسل روی درمان آلزایمر نیز قابلیت آپامین در جلوگیری از زوال عقل و ابتلا به بیماری آلزایمر را نشان می دهد. در بیماران آلزایمر، اثرات زهر زنبور عسل بر مغز یافت شده است. چندین مطالعه در زمینه تاثیر درمان آلزایمر با نیش زنبور عسل نشان داده است که آپامین می تواند مسیر یک نوع یون را مسدود کرده و جریان یون های پتاسیم به بیرون عصب را سرعت بخشد. مسدود کردن این مسیرها در مغز باعث تحریک پذیری شدید اعصاب و بهبود یادگیری می شود. این فرایند به کاهش زوال عقل کمک می کند.

علاوه بر این، تزریق آپامین علائم پلاسیدگی ماهیچه ها (MD) را بهبود می بخشد. در حال حاضر، سازوکار دقیق فعالیت آپامین کشف نشده است. اما به تازگی چندین نفر از محققان دانشگاه لی یژ در بلژیک و بریستول در انگلستان پژوهشی درباره مسیرهای یون پتاسیم انجام دادند.

محققان از مدل های رایانه ای و دانش ژنتیک استفاده کرده و توانستند محل دقیقی که آپامین این مسیر را مسدود می کند پیدا نمایند. اکثر مولکول ها در دهانه بیرونی مسیرهای یون قرار داشته و برای بستن آنها به شکل درپوش عمل می کنند. همچنین محققان دریافتند که آپامین با فاصله مناسب از روزنه های این مسیر برای انتقال یون قرار گرفته و به همین دلیل شکل این مسیر را از طریق یک سازوکار دگر ریختار (allosteric) تغییر داده و آن را سد می کند.

زهر زنبور عسل با کاهش اختلال حافظه و فسفوریلاسیون تاو و همچنین کاهش التهاب عصبی، پتانسیل درمان بیماری آلزایمر AD را دارد.

مطالعات دیگر به منظور بررسی درمان آلزایمر با زهر زنبور عسل نشان می دهد که زهر زنبور عسل و اجزای آن، مانند فسفولیپاز A2 (PLA2) می توانند با سرکوب التهاب عصبی و افزایش رشد هیپوکامپ و انعطاف پذیری از مغز محافظت کرده و عملکرد حافظه کاری (WM) و حافظه بلند مدت (LTM) را افزایش دهند.

درمان آلزایمر با نیش زنبور عسل برای کاهش اختلال حافظه و حافظه فضایی در  موش های مبتلا به آلزایمر نیز با کاهش سطح فسفوریلاسیون تاو همراه بود. علاوه بر این، بر اساس تحقیقات انجام شده، درمان آلزایمر با نیش زنبور عسل باعث کاهش بیان سایتوکاین های پیش التهابی و پروتئین هایی می شود که باعث التهاب مغز می شوند. این یافته ‌ها نشان می ‌دهد که درمان آلزایمر با زهر زنبور عسل می تواند یک رویکرد موثر درمانی برای تقویت حافظه و کاهش التهاب عصبی در بیماران مبتلا به آلزایمر باشد.

تحقیقات علمی درباره خواص نیش زنبور برای درمان آلزایمر

گلوتامات، یک انتقال دهنده عصبی تحریکی غالب در سیستم عصبی مرکزی است. بیماری آلزایمر تغییراتی در آزادسازی و جذب گلوتامات به دلیل تغییرات در فعالیت انتقال دهنده ای به نام گلوتامات ایجاد می کند. محققان زنده‌ مانی سلولی و انتقال سیگنال را در سلول ‌های عصبی و میکروگلیای تحت درمان با گلوتامات در حالت وجود و عدم وجود زهر زنبور عسل مورد مطالعه قرار دادند. آنها سمیت گلوتاماترژیک را در سلول های عصبی و سلول های میکروگلیا ایجاد کردند و دریافتند که زهر زنبور از مرگ سلولی محافظت می کند.

علاوه بر این، زهر زنبور به طور قابل توجهی سمیت سلولی گلوتامات را مهار کرده و درمان با زهر زنبور عسل فعال‌ سازی MAP کیناز را به دلیل قرار گرفتن در معرض گلوتامات تغییر داد.

این یافته ها نشان می دهد که درمان با زهر زنبور عسل ممکن است در کاهش سمیت سلول های گلوتاماترژیک در بیماری های عصبی مفید باشد.

در سال 1991، ایکدا و همکاران یک مقاله به نام «مطالعه انتخابی محل های اتصال آپامین در هیپوکامپ آلزایمر: یک مطالعه اتورادیوگرافیک کمی» را ارائه کردند. محل های اتصال آپامین با استفاده از اتورادیوگرافی کمی در هیپوکامپ 9 بیمار مبتلا به بیماری آلزایمر و 8 گروه کنترل با سن مشابه مورد بررسی قرار گرفت.

در تشکیل هیپوکامپ افراد گروه کنترل، مکان های اتصال آپامین به شدت به سابیکولوم و CAl وابسته بودند. در افراد مبتلا به بیماری آلزایمر از دست دادن مشخص و مجزای محل های اتصال آپامین در سابیکولوم مشاهده شد. کاهش مکان ‌های اتصال آپارون در سابیکولوم با تراکم سلولی ارتباط دارد اما هیچ ارتباطی با تراکم پلاک عصبی ندارد. بر اساس این نتایج، از دست دادن آناتومیکی کانال‌ های K+  وابسته به Ca2+  در ساختار هیپوکامپ افراد مبتلا به بیماری آلزایمر رخ می ‌دهد.

در سال 2011، رومرو کوریل و همکاران مقاله ای تحت عنوان «آپامین باعث ایجاد تغییرات پلاستیکی در نورون های هیپوکامپ در موش های صحرایی نژاد Sprague-Dawley می شود» را ارائه کردند.

به اعتقاد آنها، آپامین یک نوروتوکسین است که از زهر زنبور عسل بدست آمده و یک مسدود کننده انتخابی کانال های K+ فعال شده با رسانایی کم Ca2+ (SK) است. چندین مطالعه رفتاری و الکتروفیزیولوژیکی نشان می‌ دهد که مسدود شدن SK به وسیله آپامین ممکن است تحریک ‌پذیری نورون، شکل ‌پذیری سیناپسی و افزایش قدرت طولانی ‌مدت در ناحیه هیپوکامپ CA1 را افزایش دهد. به همین دلیل، آپامین به عنوان یک عامل مهم در درمان بیماری آلزایمر مطرح شده است.

با این حال، مکانیسم ‌های مورفولوژیکی دندریتی که در چنین مطالعه ای ذکر شده ‌اند ناشناخته مانده اند. در پژوهش حاضر، از پروتکل رنگ آمیزی گلژی-کاکس و تجزیه و تحلیل شول برای مطالعه اثر آپامین بر مورفولوژی دندریتیک نورون های هرمی هیپوکامپ و قشر جلوی مغز و همچنین نورون های خاردار متوسط هسته اکومبنس و سلول های گرانول درون لایه شکنج دندانه دار (DG) هیپوکامپ استفاده شد. محققان دریافتند که تنها سلول‌ های گرانول DG و نورون ‌های هرمی هیپوکامپ پشتی و شکمی در موش ‌های پیری که به آنها آپامین تزریق شده بود تغییر یافته اند. این تحقیقات نشان می دهد که آپامین ممکن است مورفولوژی دندریتیک را در هیپوکامپ افزایش دهد که می تواند به تحریک پذیری عصبی و افزایش شکل پذیری سیناپسی ناشی از آپامین مرتبط باشد.

یک مطالعه دیگر نشان داد که درمان آلزایمر با زهر زنبور عسل به دلیل لیپوپلی ساکارید یا LPS به جلوگیری از ضعیف شدن حافظه کمک می کند. زهر زنبور همچنین باعث بهبود واکنش‌ های عصبی التهابی و آمیلوئیدوژنز ناشی از LPS در مغز می شود. داده های جمع آوری شده نشان داد که زهر زنبور عسل می تواند به شکلی موثر برای کنترل علائم بیماری آلزایمر استفاده شود.

آمار و نتایج به‌ دست ‌آمده از این مطالعه بالینی درباره درمان آلزایمر با زهر زنبور عسل نشان می دهند که تجویز منظم زهر زنبور می ‌تواند تا حد قابل توجهی به کنترل التهاب عصبی و آمیلوئیدوژنز کمک کند. این نتایج بر اساس مشاهدات تایید شده توسط بیان های iNOS، COX2، IBA1 و GFAP بدست آمده است. همه این پروتئین ها در گروه هایی که زهر زنبور عسل به آنها تزریق شد اعمال شدند. همچنین در تحقیقات مشخص شد که زهر زنبور عسل نیز تأثیر زیادی بر کاهش فعال‌ سازی پروتئین NFκB دارد. به عبارتی دیگر، زهر زنبور عسل می تواند به عنوان یک درمان موثر برای التهاب عصبی و بیماری های آمیلوئیدوژنز مانند آلزایمر و بیماری ناشی از فعال سازی پروتئین NFκB استفاده شود.

گزارش‌ های فردی زیادی در مورد اثرات مثبت بر زوال عقل و آلزایمر توسط لودیانسکی گزارش شده و در دایره‌المعارف تمرین مکمل سلامت توسط سی کلارک ارائه شده است.

نیش زنبور برای پارکینسون

مطالعات تجربی و بالینی مختلف درباره درمان پارکینسون با نیش زنبور عسل نشان داده است که این روش می تواند یک درمان کمکی موثر برای بیماری پارکینسون باشد. مکانیسم ‌های مختلفی برای یافته‌ های این مطالعات مطرح شد از جمله توانایی نیش زنبور عسل برای کاهش التهاب عصبی، مهار آپوپتوز نورون ‌های دوپامینرژیک، محافظت در برابر سمیت عصبی ناشی از گلوتامات و بازگرداندن سطوح طبیعی دوپامین. یک مطالعه دیگر به منظور بررسی درمان پارکینسون با نیش زنبور عسل نیز نشان داد که تزریق منظم زهر زنبور عسل می‌ تواند سرعت نابودی نورون ‌های دوپامینرژیک را در مدل بیماری پارکینسون کاهش دهد و تأثیر آن هم تا حدی به دلیل آپامین است. با توجه به این مطالعات می توان گفت که در آینده می توان به درمان پارکینسون با زهر زنبور عسل امیدوار بود.

زهر زنبور عسل برای درمان ام اس MS

در واقع ام اس یک بیماری التهابی است که پوشش های مجزای سلول های عصبی در مغز و نخاع آسیب دیده و مختل می شوند، زمانی که زنبور شما را نیش بزند، محل گزیدگی دچار التهاب شده و سیستم ایمنی بدن واکنش ضد التهابی نشان می دهد و همین امر موجب کاهش التهاب در ناحیه مغز و نخاع می شود از همین رو این فرآیند باعث شده که افراد زیادی اعتقاد داشته باشند که نیش زنبور عسل برای درمان ام اس مفید و تاثیرگذار است که ما در مطلبی جداگانه به صورت مفصل تمام تحقیقات علمی موثق را بررسی کردیم تا صحت این موضوع را بسنجیم که اگر علاقه مند بودید حتما این مقاله را مطالعه کنید.

عوارض نیش زنبور عسل

نیش زنبور می تواند واکنش و عوارض مختلفی از درد و ناراحتی موقت تا یک واکنش آلرژیک شدید ایجاد کند. داشتن یک نوع واکنش به این معنی نیست که همیشه هر بار پس از نیش زنبور عسل، همان واکنش را نشان می دهید یا اینکه واکنش بعدی لزوما شدیدتر خواهد بود. اغلب اوقات، عوارض نیش زنبور عسل جزئی هستند. این عوارض عبارتند از:

• درد و سوزش فوری و شدید در محل نیش
• جوش قرمز در ناحیه نیش زده
• تورم خفیف در اطراف ناحیه نیش

در بیشتر افراد، تورم و درد در عرض چند ساعت از بین می رود. برخی افراد پس از نیش زنبور عسل واکنش شدیدتری نشان داده و قرمزی شدید و تورم در محل نیش که به تدریج در یکی دو روز بعد بزرگ می شود را نشان می دهند. در حالت واکنش آلرژیک شدید، آنافیلاکسی رخ می دهد که مرگبار است و نیاز به درمان اورژانسی دارد.

سخن آخر

آلزایمر یک بیماری است که روی قدرت تفکر، تحرک و زندگی فرد تاثیر زیادی می گذارد و با کاهش حافظه و زوال عقل همراه است. دانشمندان در طول تحقیقات همواره به دنبال راهی برای درمان این بیماری بوده اند و از روش های مختلفی استفاده کرده اند. یکی از این روش ها، درمان آلزایمز با نیش زنبور عسل بوده است. بسیاری از تحقیقات تاثیر نیش زنبور عسل روی درمان آلزایمر را مثبت ارزیابی کرده اند. آپامین که در نیش زنبور وجود دارد یکی از مهم ترین موادی است که نقش موثری در درمان آلزایمر با زهر زنبور عسل دارد. به طور کلی نتایج و تحقیقات مثبت بوده و امید است که در آینده تحقیقات بیشتری به منظور بررسی تاثیر نیش زنبور عسل روی درمان آلزایمر انجام گیرد. علاوه بر این، تحقیقات نشان داده است که با استفاده از نیش زنبور عسل می توان بیماری های دیگر مانند پارکینسون را کنترل کرد. با این حال، همانند هر ماده دیگری، نیش زنبور عسل ممکن است واکنش ها و عوارضی به دنبال داشته باشد. در صورت مشاهده علائم شدید بهتر است فورا به پزشک مراجعه کنید.