در دوران مصر باستان از موم زنبور عسل به عنوان راهی برای کاهش درد و زخم مفاصل و درمان سوختگی استفاده شده است. در طب سنتی چینی هم آمده است که این ماده برای حفظ سلامت بدن و جلوگیری از پیری پوست مفید است. در تولید بسیاری از محصولات آرایشی و مراقبت از پوست و همچنین محصولات کودک از موم عسل استفاده می شود. در صنعت شمع سازی برای سلامت پوست و مو استفاده می شده است، اما امروزه محققان با انجام تحقیقات متوجه شده اند که این ماده خواص درمانی بسیار زیادی دارد اما قبل از آشنایی با خواص آن باید بدانیم موم زنبور عسل چیست؟
موم زنبور عسل چیست؟
موم عسل محصولی است که توسط زنبور عسل و سایر زنبورها تهیه می شود. این محصول به وسیله غددی که قسمت شکم زنبورها قرار دارد تولید و در کندو نگهداری می شود. برخی مواقع، در کارخانه تولید موم عسل با مخلوط کردن روغن های گرده گل به موم عسل طبیعی، موم سفید را به رنگ زرد یا قهوه ای تبدیل می کنند.
موم عسل برای کاهش کلسترول، درد، عفونت های قارچی پوست و سایر بیماری ها استفاده می شود. به همین دلیل، فروش موم عسل هر ساله رو به افزایش است.
ترکیبات، ظاهر و کاربردهای موم عسل
ترکیبات موم عسل شامل اسیدهای پلی استر (2 درصد)، الکل های چرب آزاد (1 درصد)، هیدروکربن ها (14 درصد)، هیدروکسی پلی استر (8 درصد) و اسیدهای چرب آزاد ( 12 درصد) می شود.
دو نوع محصول وجود دارد، موم زرد (Cera flava) و موم سفید شده (Cera alba) وجود دارد. فقط موم زرد را می توان یک محصول طبیعی زنبور عسل در نظر گرفت. موم زرد، موم طبیعی زنبور عسل است که فقط ذوب و خالص شده است تا بتوان از آن برای محصولات دیگر استفاده کرد.
ورق موم عسل، بافت نسبتاً نرمی دارد که می توان آن را ورز داد (مثلاً خاک رس)، در دمای 61 تا 66 درجه سانتی گراد ذوب می شود اما در آب حل نمی شود. بویی مشابه عسل تند دارد اما طعم خاصی ندارد. موم زنبور عسل تازه نرم و ترد بوده و به رنگ سفید است (نباید چسبناک و چرب باشد) و بعد از اولین دوره که ملکه تخم گذاری کرده یا عسل را ذخیره می کند، رنگ آن زرد شده و با گذشت زمان رنگ آن قهوه ای و حتی سیاه می شود. موم استاندارد، رنگ روشن تا قهوه ای روشن دارد. این نوع محصول در هوای گرم نرم در هوای سرد شکننده می شود.
در غذاها و نوشیدنی ها، موم زنبور سفید و موم عسل خالص برای سفت کردن ترکیب استفاده می شود. علاوه بر این، موم زنبور عسل زرد و سفید به عنوان غلیظ کننده، امولسیفایر و سفت کننده در لوازم آرایشی به کار می رود. این ماده به عنوان یک عطر در تولید صابون ها و عطرها کاربرد دارد. از نوع سفید برای جلا دادن قرص ها نیز استفاده می شود. با خرید عسل طبیعی و ترکیب آن با موم عسل می توانید از خواص زیاد این دو ماده لذت ببرید.
6 خواص موم زنبور عسل
همانطور که اشاره کردیم موم عسل، فواید و خواص درمانی زیادی دارد که در این بخش قصد داریم به آنها اشاره کنیم.
1- پوست و مو
موم زنبور عسل دارای خواص غیر حساسیت زایی است که می تواند از پوست در برابر آلرژن های موجود در هوا محافظت کند. این ماده همچنین ویژگی های ضد التهابی و آنتی اکسیدانی دارد که می تواند برای سلامت بدن مفید باشد. علاوه بر این، موم عسل می توان برای حفظ رشد موها مفید است. اما مهم ترین خواص موم عسل برای پوست و مو چیست؟
درمان ترک های پوستی
ترک های پوستی ممکن است خجالت‌آور باشند و شما را از پوشیدن برخی از لباس های تابستانی مورد علاقه‌تان باز دارند، بنابراین اگر می خواهید از شر ترک‌های پوستی خلاص شوید موم زنبور عسل را امتحان کنید. با توجه به خواص آن در محافظت از پوست و حفظ آب، می تواند اثرات مثبتی بر روی آن علائم ناخوشایند داشته باشد.
مطالعه‌ای که توسط دپارتمان تحقیقات پوست و زیست شناسی پوستی در کالج پزشکی دانشگاه یونسی در کره انجام شد، نشان می‌دهد که ترک‌های پوستی، اسکارهای آتروفیک پوستی با نازک شدن اپیدرم به دلیل کاهش کلاژن و فیبر الاستیک هستند.
این مطالعه کلاژن یک جزء اصلی در بهبود زخم محسوب می شود. از آنجایی که موم زنبور عسل حاوی ویتامین A بوده و برای تولید کلاژن موثر است، می تواند تا حد زیادی به کاهش علائم و ترک های پوستی کمک کند.
با ترکیب موم عسل، ژل رویال، کره شیا یا کره کاکائو، روغن هسته انگور و روغن نارگیل، یک درمان خانگی طبیعی برای پیشگیری و درمان ترک های پوستی و افزایش سطوح کلاژن خواهید داشت.
درمان آکنه
موم زنبور عسل یکی از معروف ترین درمان های خانگی برای آکنه است. تحقیقات نشان می دهد که خواص ضد عفونی کنندگی، التیام بخش و ضد التهابی قوی دارد و به ویژه به دلیل داشتن ویتامین A در درمان آکنه موثر است.
همچنین موم عسل، یک نرم کننده و مرطوب کننده عالی پوست است و بافت صاف پوست بعد از رفع آکنه محافظت می کند. ترکیبی از برنامه های مراقبت از پوست، رژیم غذایی سالم و ورزش روزانه بهترین راه برای کنترل و پیشگیری از آکنه است.
درمان چین و چروک
موم زنبور عسل منبعی سرشار از انواع ویتامین‌های مختلف به خصوص ویتامین A است. این ویتامین در افزایش تولید کلاژن نقش دارد و و علائم پیری پوست از جمله چین و چروک را کاهش می دهد. کلاژن، یکی از مهم ترین مواد سازنده پوست بوده و پوست برای ترمیم به آن نیاز دارد.
درمان اگزما
موم زنبور عسل، یک انتخاب عالی برای بسیاری از بیماری های پوستی است. مخلوط عسل، موم عسل و روغن زیتون برای درمان اگزما مفید است.
مطالعه‌ای توسط مرکز تخصصی پزشکی و آزمایشگاه‌های تحقیقاتی پزشکی دبی به منظور بررسی اثرات این سه ماده بر رشد استافیلوکوکوس اورئوس و کاندیدا آلبیکنس جدا شده از نمونه‌های انسانی طراحی شد.
در این مطالعه دو آزمایش انجام شد: یک آزمایش که در آن مخلوط عسل روی سوراخ‌های ایجاد شده روی صفحات حاوی باکتری استافیلوکوکوس اورئوس ریخته شد و دو آزمایش که در آن میکروارگانیسم ها روی محیط‌های حاوی مخلوط عسل به تنهایی، مخلوط آگار مغذی-عسل و سابورو گلوکز آگار کشت داده شدند. محققان در این مطالعه به این نتیجه رسیدند که عسل و مخلوط عسل می توانند از رشد باکتری هایی که ممکن است روی پوست تأثیر بگذارند و باعث بیماری های پوستی شوند، جلوگیری کنند.
گوشه لب
مرطوب کننده های طبیعی موجود در موم زنبور عسل آن را به یک بالم لب عالی تبدیل کرده است. اگر از ترک خوردگی گوشه لب یا ترک خوردن لب ها رنج می‌برید، استفاده موضعی از موم طبیعی و چند ماده دیگر که در خانه دارید، میتواند به رفع این علائم کمک کند.
با ترکیب عسل با موم چوبی، روغن نارگیل یا زیتون، عسل، روغن ویتامین E و روغن های اسانس مورد علاقه تان مانند پرتقال، نعناع، اسطوخودوس یا لیمو میتوانید بالم لب را خودتان درست کنید.
درمان عفونت پوستی
خارش و عفونت های قارچی پوست قطعا آزاردهنده هستند، اما با استفاده از موم زنبور عسل می توان آن ها را درمان کرد. از آنجایی که این محصول، ضد التهاب است می تواند به کاهش درد ناشی از خارش و عفونت های قارچی پوست کمک کند. علاوه بر این، موم عسل، به دلیل خواصی چون مرطوب کردن پوست باعث کاهش خارش می شود.
استفاده از ترکیبی از موم عسل، عسل و روغن زیتون در ناحیه آسیب دیده (سه بار در روز به مدت چهار هفته) ممکن است به بهبود خارش و عفونت های قارچی پوست کمک کند.
2- درمان بواسیر
تحقیقات اولیه نشان می دهد که استفاده از مخلوط موم عسل، عسل و روغن زیتون به مدت 12 ساعت در ناحیه آسیب دیده درد، خونریزی و خارش ناشی از بواسیر را کاهش می دهد. هیچ عارضه جانبی پس از استفاده از این ترکیب گزارش نشده است. بنابراین می توان گفت که ترکیب عسل، روغن زیتون و موم عسل در درمان بواسیر و شقاق مقعدی بی خطر و از نظر بالینی موثر بوده و راه را برای مطالعات تصادفی دوسوکور بیشتر هموار می کند.
3-کاهش کلسترول خون
تحقیقات نشان می دهد که الکل های چرب با زنجیره بلند به دست آمده از موم های گیاهی، کلسترول را در انسان کاهش می دهند.
در یافته ها، اثرات تغذیه‌ای یا تنظیمی تولید شده توسط استرهای موم یا اسیدهای آلیفاتیک و الکل‌های موجود در غلات تصفیه نشده، موم زنبور عسل و بسیاری از غذاهای گیاهی به کاهش 21 تا 29 درصد کلسترول بد و افزایش 8 تا 15 درصدی کلسترول خوب کمک کرد.
4 –بیماری های کبدی
در سال 2013، مجله کره ای مطالعه‌ای را منتشر کرد که در آن الکل‌های موجود در لانه زنبور و اینکه آیا اثرات آنتی‌اکسیدانی آنها از کبد محافظت می‌کند، بررسی شد.
محققان این مطالعه را با استفاده از ترکیبی از موم زنبور عسل برای ارزیابی ایمنی و اثربخشی در افراد مبتلا به بیماری کبد چرب انجام دادند. این مطالعه در یک دوره 24 هفته ای انجام شد و نشان داد که موم عسل به عادی سازی عملکرد کبد و بهبود علائم کبد چرب کمک می کند.
5- درمان نقرس
موم عسل به دلیل خواص ضدالتهابی، ماده ای موثر برای درمان نقرس است. ترکیب عسل، موم عسل و صمغ موجود در بدنه درخت کاج، یکی از بهترین راه ها برای کنترل نقرس به حساب می آید. این محصول به عنوان داروی موضعی برای درمان نقرس مورد استفاده قرار می گیرد. برای ایجاد این ترکیب در ابتدا شما باید موم را ذوب کرده و با دیگر مواد لیست ترکیب نمایید.
اگر از موم عسل به صورت خوراکی استفاده می کنید حتما آن را مثل آدامس بجویید و پس از اینکه عسل آن تمام شد آن را دور بیندازید. موم را به هیچ وجه قورت ندهید.
6- درمان رماتیسم و دردهای مفصلی
استفاده از موم عسل به عنوان دارو برای تسکین درد و التهاب مفاصل مورد مطالعه قرار گرفته است و مشخص شده است که اثرات ضد التهابی خفیفی دارد.
مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۴ در مجله ای کره منتشر شد، نشان داد که از موم زنبور عسل می توان برای کمک به تسکین التهاب ناشی از آرتروز استفاده کرد. همه بیماران، آزمایش را تکمیل کرده و 23 نفر کاهش درد، سفتی مفاصل و بهبود عملکرد فیزیکی را تجربه کردند. این کاهش درد در شروع هفته دوم قابل توجه بود و در طول آزمایش افزایش یافت.
موم زنبور عسل علاوه بر پوست روی حفظ رطوبت و نرم کردن آنها تاثیر مثبتی دارد. علاوه بر این، مشکلاتی چون شوره سر و حساسیت در کف سر را کاهش داده و باعث افزایش رشد موها می شود.
برای استفاده از موم عسل برای نرم کردن و رشد موها می توانید آن را با یکی از روغن های حامل (بادام، نارگیل یا زیتون) ذوب کرده و پس از سرد شدن ( موهایتان مرطوب باشد)، مخلوط موم و روغن را به دستان خود آغشته کرده و سپس با دست موهایتان را ماساژ دهید. با یک روسری ساتن یا ابریشی موهایتان را بپوشانید و یک شب تا صبح یا چند ساعت بگذارید روی موهایتان بماند. برای شستن موها و جدا کردن موم می توانید با استفاده از روغن زیتون گرم موها را ماساژ دهید تا موم جدا شود. پس از آن کافی است موهای خود را با شامپو شسته و به آنها نرم کننده بزنید.
موم عسل فواید دیگری هم که دارد که عبارتند از: سفید کردن دندان ها بهبود و التیام سینوزیت رفع تنگی نفس بهبود سرماخوردگی پاک سازی مجاری بینی و حلق استحکام و تقویت لثه ها افزایش متابولیسم و سوخت و ساز بدن بهبود گردش خون تسکین درد. علاوه بر این، بسیاری از افراد که به آسم مبتلا هستند و به برخی مواد آلرژی دارند با خرید شمع موم عسل، مواد آلرژی زا مانند گرد و غبار موجود در فضا را از بین می برند.
طریقه و میزان مصرف موم
راه های زیادی برای استفاده از این محصول زنبور عسل وجود دارد. برای مثال، شما می توانید به صورت موضعی، لوسیون موم زنبور عسل خانگی، دئودورانت خانگی پروبیوتیک، بالم از آن استفاده کنید یا آن را با مواد دیگر ترکیب کرده و برای درمان مشکلات پوستی و غیره استفاده کنید. یک سوالی که معمولا مطرح می شود این است که عسل با موم بهتره یا بدون موم؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که شما نباید عسل با موم بخورید.
دوز مناسب موم عسل به عوامل مختلفی مانند سن مصرف کننده، وضعیت سلامتی و چندین عامل دیگر بستگی دارد. در حال حاضر اطلاعات علمی کافی برای تعیین محدوده مناسب دوزهای موم زنبور عسل وجود ندارد. به خاطر داشته باشید که محصولات طبیعی همیشه لزوماً بی خطر نیستند و دوز آن می تواند مهم باشد.
هنگام خرید دقت داشته باشید که قیمت موم عسل طبیعی به دلیل خواص زیادی که دارد چندان ارزان نیست. این موضوع درباره قیمت ورق موم عسل نیز صدق می کند. علاوه بر این، پس از خرید حتماً دستورالعمل های مربوطه روی برچسب محصول را دنبال کنید و قبل از استفاده با داروساز یا پزشک یا سایر متخصصان مشورت کنید.
عوارض موم زنبور عسل
موم عسل زمانی که به صورت خوراکی و در مقادیر کم مصرف شود خطری ندارد، اما از مصرف بیش از حد آن باید خودداری کرد؛ چون باعث مشکلات گوارشی می شود. در صورت حساسیت به موم عسل ممکن است به علائمی مانند بثورات، قرمزی، خارش و تورم دچار شوید.
موم عسل هنگامی که به صورت موضعی استفاده شود بی خطر است، اما برخی از افراد ممکن است به آن حساس باشند یا حتی علائم آلرژی را تجربه کنند. اگر بعد از استفاده از موم عسل یا محصولی که حاوی آن است، علائمی چون بثورات پوستی یا قرمزی شدید را تجربه کردید فورا مصرف آن را قطع کنید.
لازم است قبل از خرید موم عسل و استفاده از آن به هر شکلی، با پزشک خود مشورت کنید، به خصوص اگر باردار یا در دوران شیردهی یا مصرف دارو هستید.
سخن آخر
موم عسل از دوران مصر باستان به عنوان ماده ای مفید و موثر برای سلامتی پوست و مو استفاده شده و امروزه هم به دلیل ترکیبات و مواد موجود در آن در تولید محصولات آرایشی، بهداشتی و مراقبت از پوست به کار می رود. درمان مشکلات پوست مانند آکنه، اگزما، ترک لب و عفونت های پوستی، کمک به رشد موها و حفظ سلامت آنها از خواص موم عسل برای پوست و مو به شمار می آید. همچنین این محصول به درمان بواسیر، بیماری های کبدی، نقرس، رماتیسم و بسیاری مشکلات دیگر کمک می کند.
شما می توانید به صورت های مختلف خوراکی و موضعی از آن استفاده کرده یا محصولات حاوی موم عسل را خریداری کرده و از خواص آن بهره ببرید. میزان دوز مصرفی نیز بسته به سن، کاربرد و بسیاری عوامل دیگر بستگی دارد. حساسیت و آلرژی به موم عسل از عوارض این محصول به شمار می آید و در صورت تجربه علائم آلرژی مانند قرمزی، خارش و بثورات باید مصرف آن را قطع کرد.
سوالات متداول
1- آیا میتوان هر روز موم عسل مصرف کرد؟
بسته به نوع و دلیل مصرف شما تجت نظر پزشک متخصص میتوانید هر روز موم عسل را استفاده کنید.
2- آیا موم عسل عوارض جانبی دارد؟
یکی از اصلیترین عوارض جانبی موم عسل، آلرژی است که میتواند موجب بثورات پوستی و تورم شود و شما قبل از مصرف میتوانید مقداری از آن را به بخشی از پوست خود بمالید تا از نداشتن حساسیت مطمئن شوید.
سلام کاملا درست گفتید چون من ۵سال پیش عسل را با موم خریداری کرده ودر خوردن موم ان زیاده روی کردم که با عث تورم شدید در ناحیه بالای سینه وروی معده شدم وچندین ماه طول کشید تا این ورم معده خوب شود این کارتان عالی بود که مردم بخوانند ومبتلا به این بیماری دردناک نشوند و از خوردن موم بون مشورت پر هیز کنند
وای از ده تا ژل وکس مو واین کراتینه اینا بهتره من طبق گفتتون استفاده کردم ولی سخت تمیز شد واز موهام رفت باروغن نارگیل راحتتر میره نتیجه عالیه امتحان کنید
سلام دوست عزیز بسیار خوشحالیم که شما از موم عسل استفاده کردید و نتیجه گرفتید.
آرزوی بهترین ها رو برای شما دارم.