امروزه خرید عسل به دغدغه خیلی از خانواده های ایرانی تبدیل شده است چرا که عسل های متنوع با برندهای مختلف در بازار به وفور یافت میشود، اما متاسفانه به دلیل وجود عسل تقلبی یا مصنوعی در بازار خرید عسل طبیعی بسیار دشوار شده است، از همین رو در این مطلب قصد داریم به معرفی و بررسی این موضوع بپردازیم پس تا انتها با ما همراه باشید.
عسل طبیعی چیست؟
عسل طبیعی در اصل شهد گل و گیاهانی است که توسط زنبورها مکیده شده و به شکل دانه های شکری در کندو قرار می گیرد و به دلیل ساختار سازه کندو و بال زدن خود زنبورها باعث تبخیر شدن آب این دانه های شیرین شده و به مرور زمان عسل تولید میشود.
ولی به دلیل اینکه زنبورها از گل و گیاهان مختلفی تغذیه می کنند محصول نهایی میتواند متفاوت باشد از همین رو امروزه عسل های مختلفی در بازار موجود است که در ادامه انواع عسل ها را معرفی خواهیم کرد.
آشنایی با انواع مختلف عسل
قبل از این که به خرید عسل اقدام کنید، باید بدانید عسل انواع مختلفی دارد. این خوراکی خوشمزه بعد از این که زنبورعسل از شهد گیاهان خاصی تغذیه کرد تولید میشود. بر اساس گیاهی که زنبورعسل از آن تغذیه می‌کند، عسل های متعددی به وجود می‌آیند. مثلاً اگر زنبور از گل‌های بهار نارنج تغذیه کند و عسل تولید کند، به آن عسل، عسل بهار نارنج می‌گویند.
| نوع | خواص | ظاهر |
| عسل آویشن | درمان گلودرد، درمان اعصاب، آنتی بیوتیک | سبز تیره یا سوخته |
| عسل کنار | جلوگیری از ریزش مو، شل کردن عضلات، درمان کم خونی، بیماری های تنفسی | تیره |
| عسل چهل گیاه | بهبود جریان خون، تسکین بیماری های معده و روده، بهبود سریع زخم ها | قهوه ای تیره یا قرمز |
| عسل گون | تقویت سیستم اعصاب، تقویت معده، بهبود وضعیت بیماران دیابتی | زرد روشن تا قهوه ای روشن |
| عسل کوهستان | تقویت و بهبود سیستم ایمنی، درمان بیماری های آلرژیک | زرد روشن |
| عسل گندم سیاه | بهبود زخم ها، مراقبت از پوست، کاهش کلسترول | سیاه |
| عسل یونجه | ضدعفونی کننده، آنتی باکتریال، بهبود زخم ها و سوختگی ها | کهربایی روشن |
| عسل مانوکا | بهبود زخم ها، درمان سرفه و گلودرد، سلامت روده، جلوگیری از پلاک دندانی | قهوه ای تیره |
| عسل اکالیپتوس | درمان سرفه و گلودرد، بیماری های تنفسی، مشکلات ادراری | کهربایی |
| عسل اقاقیا | تقویت قوای جسمی، تقویت حافظه | زرد روشن |
| عسل شکوفه پرتقال | تقویت معده، تقویت قوای جسمی، تقویت حافظه | کهربایی روشن |
| عسل آووکادو | درمان آلرژی، رفع مشکلات پوستی | سفید |
در جدول بالا سعی کردیم تا تعدادی از پرطرفدارترین مدل‌های عسل را به شما معرفی کنیم هر چند عسل های بسیار زیادی در دنیا وجود دارد که سعی میکنیم در مقاله انواع عسل به بررسی همه آن ها بپردازیم.
همه چیز درباره خواص عسل طبیعی
خرید عسل معمولاً به‌قصد بهره‌بردن از خواص فراوان آن انجام میشود. عسل خوراکی ای است که نام آن در قرآن به‌عنوان شفا و درمان آورده شده است. در طب سنتی و اسلامی نیز عسل به‌عنوان دارو برای بسیاری از بیماری‌ها به کار می‌رود. یکی از مهم‌ترین خواص این محصول فراهم‌کردن انرژی موردنیاز برای بدن است. مصرف آن برای دانش‌آموزان و دانشجویان بسیار مفید است؛ زیرا عسل باعث تقویت هوش و حافظه میشود. مخلوط عسل و سیاه‌دانه که دوسین نامیده میشود به‌عنوان درمان برای بسیاری از بیماری‌ها از جمله بیماری‌های هورمونی بانوان، سرماخوردگی و تقویت سیستم ایمنی استفاده میشود. البته این مخلوط باید نسبت حاوی مقدار مشخصی عسل به نسبت سیاه‌دانه باشد. بهبود علائم یائسگی از دیگر خواص عسل است که در ادامه به صورت موردی به آن ها اشاره میکنیم.
- تقویت قوای جسمانی
- تقویت حافظه
- درمان بیماری های هورمونی
- درمان سرماخوردگی
- تقویت سیستم ایمنی
- بهبود علائم یائسگی
- کمک به درمان یبوست
- کاهش استرس و اضطراب
- کمک به کاهش وزن
هنگام خرید عسل در نظر داشته باشید که می‌خواهید آن را به چه صورت مصرف کنید. استفاده عسل به‌صورت شربت آبلیمو و عسل درمانی رایج برای سرماخوردگی و سرفه است. بسیاری از اختلال‌های خواب نیز با مصرف عسل درمان می‌شوند. خرید عسل بسیاری از اوقات به منظور بهبود دهنده‌ی زخم انجام میشود. مصرف موضعی و خوراکی عسل میتواند باعث بهبود هرچه سریع‌تر زخم‌های شما شود. از عسل به‌عنوان یکی از مواد ماسک‌های خانگی نیز استفاده میشود. عسل نقش رطوبت رسان و برطرف‌کننده آکنه را در این ماسک‌ها به عهده دارد. عسل طبیعی به آن دسته افرادی که از بیماری رفلاکس معده رنج می‌برند نیز توصیه میشود.
معایب و عوارض مصرف عسل
با این که عسل ماده‌ای مغذی و بسیار مفید است اما مصرف بیش از حد آن نیز عوارضی دارد. یکی از عوارض مصرف زیاد عسل، آلرژی است. این مورد در کودکانی که برای اولین‌بار عسل می‌خورند نیز شایع است. فراموش نکنید قبل از مصرف عسل در غذای کودک آن را به مقدار کم به او بدهید تا از عدم حساسیت مطلع شوید.
بالابردن قند خون نیز از دیگر عوارض مصرف بیش از حد عسل است. اگر مبتلا به دیابت هستید اولاً با مصرف پزشک خود عسل بخورید و ثانیاً از مصرف زیاد از حد بپرهیزید. خطر دیگر در مورد عسل‌های وحشی است. برخی از عسل‌های وحشی که به‌صورت نامطمئن به دست می‌آیند می‌توانند سمی باشند و مصرف‌کننده را به خطر بیندازند.
کندوی عسل طبیعی چه ویژگی‌هایی دارد؟
احتمالاً زمانی که برای خرید عسل به مزارع یا برخی فروشگاه‌ها رفته‌اید کندوی عسل را هم دیده‌اید. کندوی عسل در واقع خانه و محل زندگی زنبورعسل است. کندوی زنبورعسل به حالت شش‌گوشه‌هایی چسبیده به هم است. شکل شش‌گوشه باعث میشود که از فضا بهترین استفاده را داشته باشیم. در واقع با این نوع چینش، کمترین موم عسل و بیشترین عسل تولید میشود. کندوها توسط خود زنبورها ساخته می‌شوند. زنبور از دو یا سه طرف محلی که قرار است کندو باشد شروع به کار می‌کند و در نهایت خانه‌ی خود را به بی‌نقص‌ترین شکل ممکن می‌سازد. دقت و نظم ساخت کندو از شگفتی‌های جهان خلقت است. شان زنبورعسل یک تیغه است که دو طرف آن سلول‌های شش‌ضلعی کندو تشکیل می‌شوند. این سلول‌ها هر یک کار مخصوص به خود را دارند.
این سلول‌ها علاوه بر محل ذخیره و نگهداری عسل، محل زندگی زنبورها نیز هستند. سلول ملکه‌ی زنبورها، سلول زنبورهای نر و سلول زنبورهای کارگر همه در یکشان قرار دارند. سلول ملکه با بقیه سلول‌ها متفاوت است. این سلول شش‌وجهی نیست و بیضی مانند است. حجم سلول ملکه نیز به نسبت باقی سلول‌ها بزرگ‌تر است. به‌این‌ترتیب می‌توان با یک نگاه زنبور ملکه را تشخیص داد. عسلی که از کندو خارج میشود عسل خام است، ناخالصی دارد و حاوی مواد دیگری مثل ژل رویال، گرده گل و حتی زنبورهای مرده است. زنبوردار این عسل را خارج کرده و فراوری می‌کند. در نتیجه عسل تجاری که پاکیزه و خالص است به دست شما می‌رسد. البته شما می‌توانید عسل خام را هم تهیه کنید؛ اما دردسرهای رساندن آن به مرحله‌ی مصرف زیاد است.
بهترین عسل طبیعی دنیا کدام است؟
حالا که با ویژگی‌ها و خواص مختلف عسل آشنا شدید، بد نیست بدانیم بهترین عسل دنیا چیست؟ خرید عسل برای ما باید باتوجه‌به نیازهایمان باشد. هر یک از نمونه‌های عسل هم دارای خواص عمومی عسل است و هم برخی خواص منحصربه‌فرد دارد. اما بهترین عسل دنیا و بهترین عسل ایران کدام عسل‌ها هستند؟ چه عاملی باعث شده است تا آن‌ها بهترین باشند؟ در پاسخ باید گفت عسل کوهستانی که از دل طبیعت به دست می‌آید بهترین نوع عسل است.
این عسل‌ها را باید از افرادی که به دل کوه می‌زنند و از کندوی زنبورهای وحشی عسل بر می‌دارند تهیه کنید. عسل کوهستانی، نوعی عسل در ترکیه است که از یک غار با عمق 1800 متر به دست می‌آید. در حال حاضر هر کیلوگرم از این عسل را با قیمت حدود هفت هزار دلار به فروش می‌رسانند!
در ایران نیز عسل‌های متنوعی وجود دارند. در واقع کشور ما ایران که زمانی واردکننده‌ی عسل به‌صورت فله‌ای بود، امروزه به چهارمین تولید کننده‌ی عسل در دنیا تبدیل شده است! به‌خاطر تنوع پوشش گیاهی در ایران، بیش از پنجاه نوع عسل وجود دارد! عسل زرشک و عسل کنار از جمله عسل‌های خاص ایران هستند. در واقع در ایران نیز گران‌ترین و بهترین نوع عسل، عسل کوهستان است. به جز این مورد نمی‌توان سایر عسل‌ها را به هم برتری داد. هنگام خرید این محصول تنها موردی که باعث برتری یک نوع عسل به دیگری میشود هدف شما از خرید آن است. مثلاً اگر به دنبال عسلی می‌گردید که برای دردهای عادت ماهیانه خوب باشد، عسل آویشن گزینه مناسب شماست. خرید عسل گون برای پوست و مو و کم‌خونی توصیه میشود و عسل گشنیز نیز مسکن مناسبی است.
قیمت عسل طبیعی چقدر است؟
از مهم‌ترین نکاتی که هنگام خرید باید به آن توجه داشته باشید، قیمت عسل است. با این که عسل از خواص و ویژگی‌های بسیار زیادی برخوردار است و یک غذای ممتاز به شمار می‌رود، اما بحث هزینه همیشه یک عامل مهم در خرید بوده است. برخی از خانواده‌ها به‌خاطر کمتر هزینه‌کردن از عسل‌هایی با قیمت پایین که عمدتاً در سوپرمارکت‌ها به فروش می‌رسند استفاده می‌کنند. البته تمام عسل‌های سوپرمارکتی بد نیستند. عسل‌هایی با قیمت خیلی پایین معمولاً عسل اصل نیستند و شکر و آب حرارت دیده و قوام‌یافته هستند! با مصرف این عسل‌ها شما از خواص عسل بهره‌مند نخواهید بود و مثل این است که شکر خریده باشید! در همین حین باید توجه کنید که قیمت بالا نشانه‌ی کیفیت و طبیعی بودن عسل نیست، بلکه میتواند علامت سودجویی کلاهبرداران باشد!
| نوع عسل | قیمت (یک کیلو) |
| عسل آویشن | 120 تا 450 هزار تومان |
| عسل کنار | 130 تا 450 هزار تومان |
| عسل گون | 90 تا 500 هزار تومان |
| عسل چهل گیاه | 300 تا 450 هزار تومان |
به طور عادی قیمت یک کیلو عسل طبیعی در سال 1402 از 200 هزار تومان شروع میشود. در واقع با قیمت کمتر از این در بهترین حالت می‌توان گفت عسل کیفیت عالی ندارد. قیمت هر نوع عسل نیز با دیگر انواع متفاوت است. قیمت عسل وحشی از تمام عسل‌ها بیشتر بوده و بالای یک میلیون تومان است. آن چه در انتخاب عسل اهمیت دارد این است که از یک فروشنده معتبر و منصف عسل موردنیاز خود را تهیه کنید تا با هزینه‌ی معقول کیفیت مناسب دریافت نمایید.
راهنمای جامع خرید عسل طبیعی در ایران
همان طور که توضیح دادیم، عسل انواع مختلفی دارد. هنگام انتخاب عسل باید بتوانید عسل اصلی را از سایر انواع آن تشخیص دهید. برخی از عسل‌ها حتی از تغذیه زنبورعسل با شکر و آب هم به وجود نیامده‌اند. در واقع این عسل‌ها از حرارت دادن آب و شکر تولید شده و تقلبی هستند. این عسل‌ها هیچ خاصیتی ندارند؛ بلکه به بالابردن قند خون و سایر عوارض مصرف شکر کمک می‌کنند؛ بنابراین نکات تشخیص عسل طبیعی را به یاد بسپارید تا بتوانید بهترین انتخاب را داشته باشید.
- یکی از بهترین راهکارهای تشخیص عسل تقلبی از عسل طبیعی، تقاضای برگه‌ی آزمایش از فروشنده هنگام خرید عسل است. این برگه نشان از آزمایش شدن عسل و یافتن میزان واقعی ساکارز یا شکر آن دارد. میزان استاندارد ساکارز در عسل در ایران زیر 5 درصد است. موضوع دیگر رطوبت عسل است. رطوبت عسل باید زیر 20 درصد باشد تا عسل خراب نشود. این مورد نیز در برگه آزمایش عسل قابل مشاهده است.
- به جز برگه آزمایش راهکارهای دیگر هم برای تشخیص عسل وجود دارد. هنگام خرید این محصول به رنگ آن دقت کنید. معمولاً عسل خالص رنگی مات دارد و پشت آن قابل دیدن نیست. اگر سر کبریت را به عسل ارگانیک آغشته کنید و سپس پاک کنید، کبریت همچنان قابل اشتعال است.
- راهکار خانگی دیگر برای تشخیص محصول اصل مخلوط کردن مقداری از عسل با سرکه است. اگر عسل به‌صورت فوم دربیاید بدانید که مصنوعی است. هم چنین عسل اصل سخت‌تر از عسل مصنوعی در آب حل می‌شوند و چسبندگی خود را حفظ می‌کند.
- به عقیده بسیاری شکرک زدن عسل نیز برای تشخیص واقعی بودن یا مصنوعی بودن آن ملاک مناسبی است. در واقع هم عسل ارگانیک و هم عسل مصنوعی امکان شکرک زدن دارند. از شکرک نمی‌توان به‌عنوان ملاک برای خرید عسل طبیعی استفاده کرد.
جمع‌بندی
خرید عسل از جمله خریدهای مفید برای سبد مصرفی خانوار است. عسل علاوه بر این که خوراکی ای مفید بوده و به بدن کمک زیادی می‌کند، مصارف دارویی فراوانی نیز دارد. برای خرید عسل مناسب باید به فروشگاه معتبر فروش عسل طبیعی مراجعه کرد. به جز برگه آزمایش توجه به ویژگی‌های عسل و برخی آزمایش‌های خانگی میتواند شما را از اصل بودن عسل خریداری شده مطمئن کند.
عسل‌های مختلفی با هزینه‌ها و خواص مختلف در بازار ایران و جهان وجود دارند که بسته به قدرت اقتصادی و نیاز خود می‌توانید آن‌ها را تهیه کنید. عسل وحشی گران‌ترین نوع عسل است که از کوهستان جمع‌آوری میشود، اما به‌طور کلی قیمت عسل ملاک مناسبی برای تشخیص اصالت یا کیفیت آن نیست.