گرده گل به عنوان یک ماده غذایی قوی و مفید حاوی ویتامین‌ها، مواد معدنی، کربوهیدرات‌ها، چربی‌ها، آنزیم‌ها و اسیدهای آمینه ضروری است. علاوه بر این، گل گرده سرشار از فلاونوئیدها (آنتی اکسیدان ها)، پروتئین بالا بوده و بیش از 256 ماده مغذی دارد. اگرچه گرده گل منبع غذایی کاملی نیست، اما خواص درمانی زیادی برای انسان دارد. از همین رو، در ادامه این مقاله می خواهیم 14 خواص گرده گل را بررسی کنیم.
گرده گل چیست؟
گرده گل ماده ای غذایی است که انواع ویتامین ها، مواد معدنی، کربوهیدرات ها، لیپیدها و پروتئین در آن وجود دارد و از گرده ای که روی بدن زنبورها هنگام پرواز از یک گل به گل دیگر جمع می شود بدست می آید. گرده گل از قندهای ساده، پروتئین، مواد معدنی و ویتامین ها، اسیدهای چرب و درصد کمی از اجزای دیگر تشکیل شده است. در سال های اخیر، خرید گرده گل در انواع فرم ها و اشکال به دلیل خواص زیادی که دارد افزایش یافته است.
ظاهر و ترکیبات گرده گل
گرده حاوی 22.7 درصد پروتئین است که 10.4 درصد آن را اسیدهای آمینه ضروری مانند متیونین، لیزین، ترئونین، هیستیدین، لوسین، ایزولوسین، والین، فنیل آلانین و تریپتوفان را تشکیل می دهد. علاوه بر این، در گرده، مقدار زیادی اسیدهای نوکلئیک به ویژه ریبونوکلئیک وجود دارد. کربوهیدرات های قابل هضم به طور متوسط در گرده ها به میزان 30.8 درصد وجود دارد. قندهایی مانند فروکتوز و گلوکز حدود 25.7 درصد از این ماده غذایی را تشکیل می دهند. میزان لیپیدها در گرده حدود 1/5 درصد است. یکی از خواص گرده گل به دلیل وجود اسیدهای چرب ضروری (EFA) مانند لینولئیک، اسید گاما-لینولنیک و آرکائیک ( 0.4 درصد) است. میزان فسفولیپیدها به 1.5 درصد می رسد، در حالی که مقدار فیتواسترول ها، 1.1 درصد بیشتر نیست.
گروه دیگر، ترکیبات فنلی را تشکیل می دهند که به طور متوسط 1.6 درصد است. این گروه شامل فلاونوئیدها، لکوترین ها، کاتچین ها و اسیدهای فنولیک می شود. در میان فلاونوئیدهای موجود در گرده (1.4درصد)، عمدتاً کامفرول، کورستین و ایزورامنتین و در گروه اسیدهای فنولیک (0.02 درصد)، عمدتاً اسید کلروژنیک وجود دارد. گرده گل حاوی مقدار قابل توجهی تری ترپن است. متداول ترین ترکیبات عبارتند از اسیدهای اولئانولیک، اسید اورسولیک و الکل بتولین. یکی از خواص گرده گل این است که سرشار از ویتامین های محلول در چربی (0.01 درصد) مانند ویتامین A و ویتامین های E و D است. ویتامین های محلول در آب 0.6 درصد) مانند B1، B2، B6 و C و اسیدها ( 0.7 درصد) مانند پانتوتنیک، نیکوتین و فولیک، بیوتین، روتین و اینوزیتول نیز در آن وجود دارد. عناصر زیستی در حدود 1.6 درصد (درشت مغذی ها مانند کلسیم، فسفر، منیزیم، سدیم و پتاسیم) و ریز مغذی ها (آهن، مس، روی، منگنز، سیلیکون و سلنیوم) است.
|
مواد تشکیل دهنده گرده گل |
پروتئین
اسیدهای نوکلئیک کربوهیدارت قند ساده لیپید و فسفولیپید ترکیبات فنلی تری پرین ویتامین های محلول در آب و چربی عناصر زیستی |
بررسی 14 خواص گرده گل
از آنجایی که گرده گل حاوی ویتامین ها، مواد معدنی، آنتی بیوتیک ها و آنتی اکسیدان ها می باشد اخیرا تحقیقاتی به منظور بررسی خواص گرده گل برای ورزشکاران و زنان و مردان انجام شده است. وزارت بهداشت فدرال آلمان نیز گرده گل را به عنوان دارو می شناسد. بسیاری از مطالعات خواص گرده گل برای سلامتی را مورد بررسی قرار داده اند و نتایج امیدوار کننده ای یافته اند. به همین دلیل، در ادامه این مقاله می خواهیم 14 خواص گرده گل را مورد بررسی قرار دهیم.
1- بیش از 250 ماده مغذی دارد
یکی از خواص گرده گل برای ورزشکاران و بدنسازان مواد مغذی موجود در گرده گل است. این ماده غذایی حاوی بیش از 250 ماده فعال بیولوژیکی از جمله پروتئین ها، کربوهیدرات ها، لیپیدها، اسیدهای چرب، ویتامین ها، مواد معدنی، آنزیم ها و آنتی اکسیدان ها است. دانه های گرده گل تقریباً از مواد زیر تشکیل شده اند:
- کربوهیدرات: 40 درصد
- پروتئین: 35 درصد
- آب: 4 تا 10 درصد
- چربی: 5 درصد
- سایر مواد: 5 تا 15 درصد
دسته دوم شامل ویتامین ها، مواد معدنی، آنتی بیوتیک ها و آنتی اکسیدان ها می شود. با این حال، محتوای غذایی گرده به منبع گیاهی و فصل جمع آوری گرده بستگی دارد.
به عنوان مثال، مطالعات قدیمی نشان داده است که گرده جمع آوری شده از گیاهان کاج تقریباً 7 درصد پروتئین دارد، در حالی که گرده جمع آوری شده از بسته های نخل خرما نزدیک به 35 درصد پروتئین دارد
علاوه بر این، گرده برداشت شده در فصل بهار، ترکیب اسید آمینه متفاوتی نسبت به گرده جمع آوری شده در فصل تابستان دارد.
2- کاهش چربی و کلسترول خون
بیماری قلبی علت اصلی مرگ و میر در سراسر جهان شناخته می شود. چربی خون و کلسترول خون بالا با افزایش خطر بیماری قلبی همراه هستند. اما یکی از خواص گرده گل این است که خطر ابتلا به این بیماری را کاهش می دهد. مطالعات حیوانی نشان داده است که عصاره گرده گل می تواند سطح کلسترول خون، به ویژه کلسترول بد LDL را کاهش دهد.
در یک مطالعه قدیمی بر روی افراد مبتلا به نزدیک بینی ناشی از گرفتگی عروق، مکمل های گرده گل سطح کلسترول خون را کاهش داده و باعث افزایش میدان دید آنها شد. علاوه بر این، آنتی اکسیدان های موجود در گرده گل ممکن است از لیپیدها در برابر اکسید شدن محافظت کنند. هنگامی که لیپیدها اکسید می شوند، دور هم جمع شده و عبور خون از رگ های خونی را محدود کرده و خطر بیماری قلبی را افزایش می دهد.
3- سلامتی کبد
یکبد شما یک اندام حیاتی است که سموم را از خون شما دفع می کند. مطالعات حیوانی در زمینه خواص گرده گل برای سلامت کبد نشان داده است که این ماده ممکن است یک درمان موثر در برابر هپاتیت و بیماری کبد چرب غیر الکلی باشد.
سایر مطالعات حیوانی نشان می دهد که آنتی اکسیدان های گرده موجود در گرده گل از کبد در برابر آسیب ناشی از چندین ماده سمی از جمله مصرف بیش از حد دارو محافظت می کنند. گرده گل به بهبود سلامت کبد نیز کمک می کند. با این حال، مطالعات انسانی کمی اثرات گرده گل بر عملکرد کبد را ارزیابی کرده اند. مطالعات انسانی بیشتری برای تایید آزمایشات قبلی مورد نیاز است.
4- خواص ضدالتهابی
گرده گل به طور سنتی برای کاهش التهاب و تورم استفاده می شود. یک مطالعه حیوانی درباره خواص گرده گل برای التهاب بدن نشان داد که عصاره گرده گل تورم پنجه های موش‌ها را تا 75 درصد کاهش می دهد. در واقع، اثرات ضد التهابی آن با چندین داروی ضد التهابی غیر استروئیدی مانند فنیل بوتازون، ایندومتاسین، آنالژین و ناپروکسن مقایسه شده است.
گرده گل حاوی ترکیبات مختلفی است که می تواند التهاب و تورم را کاهش دهد؛ برای مثال آنتی اکسیدان کورستین که تولید اسیدهای چرب امگا 6 التهابی مانند اسید آراشیدونیک را کاهش می دهد. علاوه بر این، ترکیبات گیاهی موجود در گرده گل ممکن است فرآیندهای بیولوژیکی را که باعث تحریک تولید هورمون‌های التهابی مانند فاکتور نکروز تومور (TNF) می شوند، سرکوب کنند.
5- تقویت سیستم ایمنی
یکی از خواص گرده گل برای سیستم ایمنی بدن، تقویت آن و جلوگیری از ابتلا به بیماری ها و واکنش های ناخواسته است. برای نمونه، تحقیقات نشان داده است که شدت و شروع آلرژی را کاهش می دهد. در یک مطالعه، گرده گل به طور قابل توجهی فعال شدن ماست سل ها را کاهش داد. ماست سل ها، هنگامی که فعال می شوند، مواد شیمیایی آزاد می کنند که باعث واکنش آلرژیک می شود.
همچنین، نتایج چندین مطالعه آزمایشگاهی نشان داده است که گرده گل خواص ضد میکروبی قوی دارد. عصاره گرده گل، باکتری های بالقوه مضر مانند ای. کولی سالمونلا، سودوموناس آئروژینوزا و همچنین باکتری هایی که باعث عفونت استاف می‌شوند را از بین می برد.
6- جلوگیری از عفونت و بهبود زخم
گرده گل خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی دارد و به همین دلیل ممکن است به بدن شما در بهبود و ترمیم زخم کمک کند.
به عنوان مثال، تحقیقات حیوانی درباره خواص گرده گل برای عفونت و زخم نشان داد که عصاره گرده گل به طور مشابهی مانند سولفادیازین نقره در درمان سوختگی و زخم های سوختگی موثر است و عوارض جانبی بسیار کمتری دارد. مطالعه حیوانی دیگری نشان داد که استفاده از پماد حاوی گرده گل بر روی سوختگی به میزان قابل توجهی روند بهبود را نسبت به داروهای معمولی سرعت می بخشد. خواص ضد میکروبی گرده گل ممکن است از بروز عفونت ها جلوگیری می کند. عفونت روند بهبود خراش ها، بریدگی ها و سوختگی ها را به خطر می اندازد
7- خواص ضد سرطانی
گرده گل ممکن است برای درمان و پیشگیری از سرطان ها کاربرد داشته باشد؛ سرطان هایی که زمانی رخ می دهند که سلول ها به طور غیر طبیعی تکثیر می شوند. مطالعات آزمایشگاهی درباره خواص گرده گل برای سرطان نشان داده اند که عصاره گرده گل مانع رشد تومور و تحریک آپوپتوز (مرگ برنامه ریزی شده سلول ها) در افراد مبتلا به سرطان پروستات، روده بزرگ و لوسمی می شود. بر اساس شواهد حاصل از یک مطالعه کوچک، گرده گل ممکن است برخی از عوارض جانبی پرتودرمانی سرطان را کاهش دهد.
گرده گل حاصل از سیستوس و بید سفید ممکن است خواص ضد استروژنی داشته باشند و خطر ابتلا به سرطان سینه، پروستات و رحم را کاهش دهند. با این حال، تحقیقات انسانی بیشتری باید انجام شود.
8- کاهش علائم یائسگی
یائسگی که نشانه پایان قاعدگی در زنان است، اغلب با علائم آزاردهنده مانند گرگرفتگی، تعریق شبانه، تغییرات خلق و خو و اختلالات خواب همراه است. مطالعات نشان می دهد که گرده گل می تواند علائم یائسگی را کاهش دهد. در یک مطالعه بر روی زنان مبتلا به سرطان سینه، 71 درصد از شرکت کنندگان احساس کردند که علائم یائسگی آنها با مصرف گرده گل بهبود یافته است.
در مطالعه ای دیگر درباره خواص گرده گل برای یائسگی، 65 درصد از زنانی که مکمل گرده مصرف می کردند، گرگرفتگی کمتری را تجربه کردند. این زنان خواب بهتر، کاهش تحریک پذیری، درد کمتر مفاصل و بهبود خلق و خو و انرژی را تجربه کردند. علاوه بر این، یک مطالعه سه ماهه نشان داد که در زنانی که مکمل های گرده گل مصرف می کنند، علائم یائسگی به میزان قابل توجهی کاهش می یابد. علاوه بر این، این مکمل ها به کاهش کلسترول بد و افزایش کلسترول خوب کمک می کنند.
9- بهبود متابولیسم و افزایش طول عمر
برخی شواهد حاکی از آن است که گرده گل به دلیل مواد مغذی متابولیسم را بهبود بخشیده و باعث افزایش طول عمر می شود. به عنوان مثال، با اضافه شدن گرده به رژیم غذایی موش‌های مبتلا به کمبود آهن، آهن بدن آنها 66 درصد بیشتر شد. این افزایش احتمالا به دلیل وجود ویتامین C و بیوفلاونوئیدها در گرده گل است که جذب آهن را افزایش می دهد.
علاوه بر این، موش های سالمی که از گرده تغذیه می کردند، کلسیم و فسفر بیشتری را از رژیم غذایی خود جذب کردند. گرده حاوی پروتئین های با کیفیت و اسیدهای آمینه است که ممکن است به چنین جذبی کمک کند. سایر مطالعات حیوانی درباره خواص گرده گل برای متابولیسم و طول عمر نشان می دهد که گرده گل می تواند رشد عضلات را بهبود بخشد، سرعت متابولیسم و طول عمر را افزایش دهد. اگرچه مطالعات حیوانی امیدوارکننده است، اما مشخص نیست که آیا انسان ها از مزایای مشابهی برخوردار خواهند شد یا خیر.
10- تسکین علائم آلرژی
گرده گل به دلیل غلظت بالای ویتامین B برای کاهش استرس عالی است و یک ماده طبیعی برای جلوگیری از بروز آلرژی را فراهم می کند. مصرف گرده گل حساسیت بدن شما را نسبت به آلرژن ها کاهش می دهد و سیستم ایمنی بدن را تحریک می کند تا آنتی بادی هایی تولید کند که واکنش آلرژیک را از بین می برد. مطالعات انسانی درباره خواص گرده گل برای آلرژی محدود است.
اما در یک مطالعه در سال 2008 محققان عصاره فنلی گرده گل را به موش ها و موش های صحرایی دادند که حساسیت های ناشی از اووالبومین داشتند،. داده ها نشان داد که گرده گل تولید آنتی بادی های IgG1 و IgE را کاهش می دهد که هر دو با واکنش‌های آلرژیک مرتبط هستند و به محافظت از جوندگان در برابر شوک آنافیلاکتیک کمک می کند.
11- خواص گرده گل برای پوست
گرده گل حاوی چندین ماده مغذی مفید برای پوست شما است. یکی از خواص گرده گل برای زنان این است که به جوانسازی پوست شما کمک می کند. مطالعات درباره خواص گرده گل برای پوست نشان می دهد که لک ها و چین و چروک ها را بهبود می بخشد و از تیره شدن پوست جلوگیری می کند. در بسیاری از محصولات مراقبت از پوست از گرده گل به عنوان یک ماده تشکیل دهنده استفاده می شود..
12- درمان لاغری
گرده گل با افزایش کالری سوزی به علت تحریک فرآیندهای متابولیک طبیعی بدن در کاهش وزن موثر است.
فنیل آلانین، یک اسید آمینه است که بدن به عنوان یک سرکوب کننده طبیعی اشتها به آن نیاز دارد. در صورت مصرف گرده گل، محتوای فنیل آلانین طبیعی موجود در این ماده می تواند به کاهش اشتها و در نتیجه کمک کردن وزن کمک کند.
13- تاثیر ضدپیری گرده گل
یکی از خواص گرده گل برای مردان و زنان، تاثیر ضدپیری آن است. گرده زنبور عسل حاوی مقدار زیادی آنتی اکسیدان است که به کاهش علائم پیری کمک می کند. بسیاری از کرم های جوان کننده صورت حاوی گرده گل هستند. به نظر می رسد که وقتی گرده گل به محصولات پوستی مانند کرم ها اضافه می شود می تواند ظاهر و علائم پیری را کاهش دهد.
14- خواص گرده گل برای بارداری
نتایج یک مطالعه روی موش ها درباره خواص گرده گل برای بارداری نشان داد که گرده گل می تواند تغذیه مادر را بدون تأثیر بر رشد طبیعی جنین بهبود بخشد و یک ماده مغذی مفید و موثر در دوران بارداری است. با این حال، اگرچه گرده گل یک ماده طبیعی است، اما قبل از مصرف آن باید با پزشک خود مشورت کنید. چون ممکن است برای شما در دوران بارداری یا شیردهی مضر باشد. استفاده از کرم و لوسیون های حاوی گرده گل در دوران بارداری منعی ندارد اما مصرف آن به صورت خوراکی در دوران بارداری توصیه نمی شود.
ما در بخش خواص گرده گل برای زنان به صورت مفصل به تمام فواید این ماده شگفت انگیز برای بانوان صحبت کردیم و شما در صورت علاقه مندی میتوانید آن را مطالعه کنید.
نحوه و میزان مصرف گرده گل
گرده گل در انواع اشکال گرانول، قرص، کپسول و پودر و گرده گل خالص و طبیعی در بازار وجود دارد. اگر قبلاً گرده گل مصرف نکرده اید، (فارغ از اینکه چه نوع گرده گلی انتخاب می کنید) باید با مقدار کم و با احتیاط شروع کنید و سپس، در صورت نداشتن آلرژی مقدار دوز را به اندازه میزان دوز مصرفی که 1 قاشق چای خوری گرده گل خام برای یک روز است، افزایش دهید.
اگر می خواهید از خواص گرده گل با مصرف گرانول یا دانه های گرده گل بهره ببرید، با مصرف 1 یا 2 گرانول این کار را شروع کنید. آنها را زیر زبان بگذارید و بگذارید حل شوند یا آن ها را بجوید. اگر هیچ واکنش آلرژیکی تجربه نکردید، مقدار گرانول مصرفی خود را در روز دوم دو برابر کنید. این کار را حداقل تا یک هفته ادامه دهید.
اگر از کپسول استفاده می کنید، باید مقدار بسیار کمی از پودر کپسول را استفاده کنید. توصیه می کنیم که آن را با آب، آبمیوه یا نوشیدنی مورد علاقه خود، سس سیب، عسل، گرانولا یا غلات ترکیب کنید. در روز دوم، مقدار پودی که از کپسول خارج می کنید را کمی افزایش دهید. باز هم، این کار را حداقل برای یک هفته انجام دهید.
رایج ترین دوز کپسول گرده گل موجود در بازار 500 میلی گرمی است. با توجه به اینکه یک قاشق چای خوری گرانول گرده خام گل حدود 5000 میلی گرم است، یک کپسول مکمل گرده گل متوسط حدود یک دهم دوز توصیه شده را برای شما فراهم می کند. سازندگان مکمل استدلال می کنند که مصرف سه کپسول 500 میلی گرمی در روز کافی است و برای اکثر افراد مفید است.
اگر فردی سالم هستید و رژیم غذایی سرشار از غذاهای کامل و ارگانیک و پروتئین، فیبر و سبزیجات کافی دارید، نسبت به افرادی که مانند شما غذا نمی خورند، به دوز کمتری از گرده گل نیاز دارید.
عوارض گرده گل
گرده گل برای اکثر مردم بی خطر است. علاوه بر خواص گرده گل باید به چند عارضه جانبی این ماده غذایی اشاره کرد. یکی از جدی ترین عوارض گرده گل، واکنش های آلرژیک به آن است که ممکن است برای افرادی که به گرده آلرژی دارند مشکل ساز باشد. علاوه بر این، نگرانی هایی وجود دارد مبنی بر اینکه رحم را تحریک کرده و بارداری را به خطر بیندازد؛ بنابراین زنان باردار باید از آن اجتناب کنند یا تحت نظارت یک پزشک از آن استفاده کنند.
البته ما به صورت جامع در یک مقاله به خواص گرده گل برای زنان باردار به همراه عوارض آن منتشر کرده ایم که اگر سوالی در این زمینه داشتید میتوانید آن را مطالعه کنید.
همچنین، افرادی که داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین مصرف می کنند، باید از خوردن گرده گل خودداری کنند. اگرچه اجزای گرده زنبور عسل دارای خواص زیست فعال و درمانی بالقوه هستند، قبل از استفاده از آن در درمان به تحقیقات بیشتری نیاز است.
سخن آخر
گرده گل حاوی ویتامین ها، مواد معدنی و آنتی اکسیدان های زیادی است که آن را به ماده غذایی فوق العاده سالم تبدیل می کند. در تحقیقات انجام شده، خواص گرده گل و ترکیبات آن برای کاهش التهاب و همچنین بهبود ایمنی، علائم یائسگی و بهبود زخم مشاهده شده است.
با این حال، بیشتر شواهد پیرامون خواص گرده گل برای مردان و زنان و اجزای آن از تحقیقات آزمایشی و حیوانی ناشی می شود. تحقیقات انسانی بیشتری برای روشن شدن مزایای سلامتی آن مورد نیاز است. گرده گل عوارض کم اما جدی دارد. بنابراین، در صورت ابتلا به بیماری خاص یا آلرژی، باید قبل از مصرف آن با پزشک مشورت کنید.
سوالات متداول
1- آیا میتوان هر روز گرده گل مصرف کرد؟
هنوز استفاده مداوم گرده گل توسط متخصصین تایید نشده و بهتر است تا تحت نظر پزشک متخصص در یک بازه زمانی مشخص آن را مصرف کنید چرا که مصرف دائم گرده زنبور عسل ممکن است باعث ایجاد عوارضی مانند ضعف عضلانی، حالت تهوع، بی حسی، بثورات پوستی، تورم یا مشکل تنفسی شود.
2- آیا گرده گل یک مکمل غذایی است؟
گرده گل به دلیل دارا بودن طیف گسترده ای از ترکیبات مغذی و مواد معدنی، یکی از ابرغذاها و مکمل های جادویی است.
3- آیا میتوان گرده گل را با معده خالی مصرف کرد؟
طبق نظر متخصصین مصرف یک قاشق چایخوری گرده گل نیم ساعت قبل از غذا بسیار مفید است چرا که وقتی معده شما خالی باشد به صورت کامل جذب شده و علاوه بر رفع گرسنگی کاذب، نیازهای غذایی بدن را نیز برآورده می کند. این ماده یک مکمل بسیار مفید در بین وعده های غذایی است.